چکيده

یکی از اصول مهم و تاثیرگذار در حفظ و بهسازی منابع انسانی در هر سازمان، مدیریت و کنترل فشارهای روانی و پیشگیری از فرسودگی شغلی است. از سوی دیگر بر این نکته توافق عمومی وجود دارد که فعالیت بدنی با تندرستی و سلامت روحی ارتباط دارد. هدف این پژوهش بررسی تاثیر هشت هفته تمرینات هوازی بر فرسودگی شغلی کارمندان مرد دانشگاه آزاد اسلامی واحد قروه بود. جامعه آماری این پژوهش کلیه کارمندان مرد دانشگاه آزاد اسلامی واحد قروه بود. تعداد 22 نفر از کارمندانی که آمادگی خود را برای شرکت در پژوهش اعلام کرده بودند، با روش نمونه گیری در دسترس به عنوان آزمودنی های پژوهش انتخاب شدند. آزمودنی ها به دو گروه تجربی (12 نفر) و کنترل (10 نفر) پس از همسان سازی بر اساس متغیرهای تاثیر گذار بر فرسودگی شغلی همچون سن، سابقه خدمت، وضعیت استخدامی، وضعیت تاهل و میزان تحصیلات تقسیم شدند. طرح این پژوهش از نوع نیمه تجربی با طرح پیش آزمون و پس آزمون در یک گروه تجربی و یک گروه کنترل بود. ابزار پژوهش، پرسشنامه فرسودگی شغلی مسلش (2001) بود. پایایی و روایی این پرسشنامه در مطالعات متعدد قبلی مورد تائید قرار گرفته بود. پرسشنامه، 48 ساعت قبل از شروع تمریات گروه تجربی، به هر دو گروه تمريني و کنترل داده شد و پاسخ های آنها ثبت و نگهداری شد. گروه تمرینی به مدت هشت هفته و چهار جلسه در هفته تمرینات هوازی انجام دادند. این تمرینات شامل گرم کردن، تمرین اصلی و سرد کردن بود. گرم کردن به این ترتیب بود که آزمودنی ها به مدت 10 دقیقه آهسته می دویدند. تمرین اصلی شامل انجام حرکات پایه آمادگی جسمانی (دویدن، پریدن و بازی با توپ مدیسین بال) با شدت 60-80 درصد ضربان قلب بیشینه بود که در جلسه اول و دوم به مدت 15 دقیقه انجام گرفت و به مرور تا پایان هشت هفته به 30 دقیقه افزایش یافت (هر جلسه نیم دقیقه به زمان تمرین اصلی اضافه شد). سرد کردن نیز شامل حرکات کششی ایستا بود. تمرینات آزمودنی ها توسط پژوهشگر کنترل می شد و ضربان قلب آزمودنی ها به طور مداوم به وسیله دستگاه ضربان سنج پولار چک می شد. آزمودنی های گروه کنترل در این مدت از هیچ برنامه فعالیت بدنی منظم پیروی نکردند و تنها به فعالیت های طبیعی و روزمره خود پرداختند. پس از پایان تمرینات گروه تجربی، و به فاصله 48 ساعت از پایان تمرینات دوباره پرسشنامه فرسودگی شغلی مسلش به آزمودنی های هر دو گروه داده شد و پاسخ های آنها جمع آوری شد. به منظور تجزیه و تحلیل داده ها بعد از بررسی نوع توزیع داده ها بوسیله آزمون شاپیرو ویلک و تائید نرمال بودن آنها، از آزمون تی مستقل برای مقایسه میزان تغیرات فرسودگی شغلی و مولفه های آن در دو گروه تجربی و کنترل استفاده شد (پیش فرض های آزمون تحلیل کوواریانس برقرار نبود). نتایج آزمون تی مستقل نشان داد که بین تغییرات فرسودگی شغلی دو گروه تجربی و کنترل تفاوت معناداری وجود دارد. یعنی هشت هفته تمرین هوازی بر فرسودگی شغلی (و مولفه های آن) کارمندان مرد دانشگاه آزاد اسلامی واحد قروه تاثیر گذار می باشد. با توجه به تاثیر تمرین هوازی بر فرسودگی شغلی کارمندان و نیاز بسیار کم این نوع تمرینات به امکانات و تجهیزات خاص و همچنین سادگی و عدم پیچیدگی این نوع تمرینات به ریاست دانشگاه آزاد اسلامی قروه و همچنین دیگر سازمان ها و ارگان های آموزشی مشابه پیشنهاد می شود تمرینات هوازی را به صورت روزانه در برنامه کارمندان خود برنامه ریزی کنند.