خانه :: اساتید :: اخبار

بازدید:28995   بروزرسانی: 29-06-1397

Hossein Atrak

حسین اترک
وظیفه­گرایی اخلاقی
چکيده


زمينه: وظيفه گرايي يكي از نظريات عمده در اخلاق هنجاري است كه به دليل تكثر نظرات وظيفه گرا تعريف واحدي از آن وجود ندارد. معمولاً اين نظريه در مقابل با غايتگرايي تعريف مي شود يعني نظريه اي است كه ايجاد بهترين نتايج را ملاك درستي و وظيفه نمي داند. بر خلاف تصور مشهور، هدف قرار ندادن ايجاد بيشترين خوبي، ملاك وظيفه گرايي نيست. برخي معيارهاي ديگر براي وظيفه گرايي ذكر شده است كه به نظر ما اصالت ندارند. از جمله اين كه وظيفه گرايي متعهد به اصل عدالت، نظريه اي غيربهينه ساز، قاعده محور، مطلق گرا و امر محور است و واكنشي احترام آميز به ارزشها و اشخاص دارد. روش كار: در اين مقاله با روشي توصيفي-تحليلي ابتدا به تبيين و توصيف تعاريف ارائه شده از وظيفه گرايي پرداخته و پس از تحليل و نقد آنها سعي كرده ايم به تعريفي جامع از وظيفه گرايي برسيم. نتيجه گيري: وظيفه گرايي ديدگاهي است در مقابل غايت گرايي، كه دو اصل مورد قبول غايت گرايي يا يكي از آندو يعني استقلال معناي خوب از درست و تعريف درست به بيشينه سازي خوب را رد مي كند. بنابراين وظيفه گرايي به نظراتي گفته مي شود كه درستي اعمال براي آنها مقدم بر خوبي بوده و مستقل از آن است و درست صرفا چيزي كه خوب را بيشينه سازي كند نيست. ملاك درستي اعمال در نظريه هاي مختلف وظيفه گرايي چيزي از قبيل اصول عقلي مانند اصل تعميم پذيري، ذات اعمال، امر الهي، قرارداد اجتماعي، اراده و انتخاب فردي يا حقوق است. کليدواژگان: فلسفه اخلاق، وظيفه گرايي، غايت گرايي، نتيجه گرايي