چکيده

يكي از مسائل مطرح در اخلاق پزشكي، مساله ي حقيقت گويي به بيمار است. امروزه، ديدگاه غالب در ميان پزشكان، ضرورت حقيقت گويي به بيمار است و دروغ گويي يا كتمان حقيقت جايز نيست. ولي به نظر مي رسد مطلق و بي قيد و شرط دانستن اصل حقيقت گويي قابل قبول نباشد و گفتن هر حقيقتي به هر كسي و در هر شرايطي جايز نيست. گرچه اصل اول در اخلاق، حقيقت گويي است، در برخي شرايط نيز كتمان حقيقت و حتي دروغ گويي جايز است. از نظر عقل و شرع، دروغ گويي در موارد اكراه، اضطرار (كه شامل دفع ضرر جاني، مالي و آبرويي از خود و ديگران است) و دَوَران امر بين دو محذور، جايز است. به نظر نگارنده، در موقعيتي كه بيان حقيقت براي ادامه ي درمان و جلب همكاري و كسب رضايت بيمار ضروري است و نيز در موقعيتي كه حقيقتي كه بايد به بيمار گفته شود، لاعلاجي بيماري و زمان نزديك مرگ اوست، بيان حقيقت با وجود ضررهاي احتمالي، ضروري است. اما در موقعيتي كه بيان حقيقت براي ادامه ي درمان ضرورت ندارد و حقيقتي كه بايد به بيمار گفته شود، چيزي غير از زمان مرگ و لاعلاجي بيماري اوست، مانند حقايقي از قبيل سختي و خطرناكي بيماري، زنده نبودن همراهان بيمار در تصادف، مشكلاتي كه در بيرون از بيمارستان براي بيمار يا خانواده اش ايجاد شده، پيش آگهي احتمالي از مدت زمان زنده بودن بيمار و تشخيص هاي احتمالي غيرقطعي، اگر بيان حقيقت براي بيمار ضرر داشته باشد، كتمان حقيقت و حتي دروغ گويي از باب دفع ضرر جاني از بيمار جايز است.