چکيده

باغ سازی دوره¬ی اسلامی آندلس از یک سو امانت دار نگرش های حاکم بر فضا سازی به شیوه اسلامی و شرقی است و صور واضحی از رد پای باغ های ایرانی و معماری سرزمین های اسلامی را در خود  به نمایش گذارده و از سوی دیگر محلی برای تجلی تعامل شیوه های مختلف معماری غرب و شرق با مولفه های محیطی، بومی و شرایط اقلیمی است که در کل شخصیتی متمایز و منحصر را برای این شیوه ایجاد کرده است. به دنبال فراهم شدن برنامه سفر به اسپانیا، فرصت برای انجام یک کار پژوهشی در خصوص باغ و باغ سازی اسلامی آندلس بسیار مغتنم بود. لذا از آنجایی که يافتن اطلاعات در خصوص باغ سازي آندلس از طريق مراجعه به منابع مكتوب و اينترنت  براي محققين و ساير علاقمندان امكان پذير است، در این پژوهش جنبه های مختلف باغ سازی آندلس با رویکرد ادراک حضوری فضا مورد توجه قرار می گیرد.      یافته های پژوهش ناظر بر بررسی شكل و ساختار باغ آندلسي است كه نوشته¬ی حاضر عمده ترین ویژگی های هندسی و ساختاری باغ سازی آندلس را در قالب فرضیه های ذیل ارائه کرده و به اثبات آنها می پردازد. این پژوهش ادعا دارد باغ آندلسی در شکل کلی از هندسه¬ ای منظم تبعیت نکرده و به صور مختلف متاثر از زمینه  خود می باشد، این کلیت زمینه گرا از اجزایی شکل یافته که کاملا هندسه¬مند بوده و فضاهایی با هندسه کامل را به وجود می آورند.       در ادامه مهم ترین ویژگی باغ سازی آندلس که آن را از نمونه های مشابه متمایز می کند، مورد بررسی قرار می گیرد. پژوهش حاضر این ویژگی را "ساختار خرد فضایی" می نامد.  فضای باغ در مجموعه باغهای آندلسی به صورت ترکیبی منسجم از فضاهای خرد و نسبتاً مستقلی است که در ضمن آنکه توسط نظام بزرگتر تمامیت مجموعه باغ در بر گرفته شده اند، هر کدام دارای ویژگی های بصری خاص خود هستند. در نهایت اگرچه بررسی چرایی و دلایل شکل گیری چنین نظام خرد فضایی در باغ سازی آندلس هدف اصلی این مقاله نبوده است، لیکن پنج فرضیه در راستای توضیح عوامل احتمالی موثر در شکل گیری این نظام به بحث گذارده می شود.