چکيده

چکیده یکی از شاخه‌های دانش بشری که قادر است برخی رخدادهای اقلیم را نمایش و ترسیم کند، دانش احتمالات است. در این تحقیق، صلاحیت الگوی زنجیره مارکوف برای برآورد روزهای خشک و پهنه‌بندی احتمالاتی مورد ارزیابی قرار گرفت. بر این اساس، داده‎های شبکه‎ای بارش روزانۀ ایران با تفکیک زمانی روزانه از 01/01/1340 - 11/10/1389 و مکانی داده‎ها 15 15 کیلومتر موردبررسی قرار گرفت. سپس با استفاده از زنجیرۀ مارکوف به تحلیل احتمالی و پهنه‌بندی روزهای خشک ‏ایران پرداخته شد. روزهای خشک پیش‌بینی‌شده در ماه‌های فصل زمستان و فصول دیگر به‌روزهای خشک واقعی اتفاق افتاده، نزدیک بوده است. بر اساس 48 نقشۀ مشخصات مارکوفی روزهای خشک، داده‌های مربوط به هر نقشه در کنار هم جمع آمدند. عملیات تحلیل خوشه‌ای بر این آرایه مشاهدات اعمال شد. بر اساس روش آزمون‌وخطا تعداد 6 پهنه استخراج گردید. پهنه‌های موردبررسی در این مطالعه ازنظر خشکسالی با همدیگر تفاوت داشته‌اند. پهنۀ اول دامنه‌های غربی زاگرس، پهنۀ دوم نواری از شمال‌شرقی، جنوب البرز، شمال‌غربی و تا حدودی غرب کشور، پهنۀ سوم بخش‌هایی از مناطق شمال‌شرقی و ارتفاعات لاله‌زار و هزار و قسمت‌هایی از جنوب، پهنۀ چهارم تقریباً نیمی از مساحت کشور در مناطق مرکزی، شرق و بخش‌هایی از جنوب، پهنۀ پنجم با کم‌ترین مساحت بخش‌های مرکز و غرب کرانه‌های خزری و گروه ششم بخش‌هایی از شرق دریای خزر و شمال‌غربی کشور را در برمی‌گیرد. درنهایت یافته‌ها نشان داد که صلاحیت الگوی زنجیرۀ مارکوف در برآورد روزهای خشک (برای تمام فصول پهنه کشور) از صلاحیت بسیار بالایی برخوردار است. کلمات کلیدی احتمال; پهنه‌بندی; روز خشک; الگوی زنجیره مارکوف; ایران