چکيده

در ایران بیش از 4/96 درصد کل گاوداری‌ها (شامل بیش از 7/68 درصد گاو و گوساله) کمتر از 20 رأس دام دارند، که بیش از دوسوم شیر و بخش عمدة پروتئین حیوانی را تولید می‌کنند. همچنین، سهم عظیمی از منابع آب و زمین و نیروی کار در خدمت این بخش تولید است. به‌رغم این سهم بزرگ، پژوهش‌های علمی به این بخش کمتر پرداخته‌اند. پرسش اصلی این است که آیا نظام سنتی تولید در گاوداری‌های روستایی بازدهی مناسبی دارند آیا با توجه به تحول‌های اقتصادی و سیاستی، قادر به بقا و تداوم فعالیت هستند؟ در این تحقیق، با توجه به نبود تعریف مشخص از گاوداری روستایی در آغاز ساختار نمایندۀ گاوداری روستایی تعریف شد. بر این‌ پایه، گاوداری نماینده به‌طور میانگین یک گلۀ 05/6 رأسی در گسترة 16/201 مترمربعی است. با برآورد قیمت اجتماعی نهاده‌ها و محصولات، شاخص‌های نسبت هزینۀ منابع داخلی، DRC، نسبت هزینه به منفعت اجتماعی، SCB و سودآوری خالص اجتماعی، NSP، به ترتیب برابر با 85/1، 086/1 و 19.425.790- ریال در سال محاسبه شد که گویای نبود مزیت نسبی این نظام تولیدی است. تجزیه‌وتحلیل نتایج نشان داد کوچک‌مقیاس بودن این فعالیت‌ها، خود موجب استفادۀ بیش‌ازحد از نهاده‌های غیرقابل‌مبادله به ازای هر واحد دام می‌شود و تولید اندک هر واحد دام به ازای نهاده‌های مورداستفاده نیز از دلایل اصلی نبود مزیت نسبی این نظام تولیدی در استان زنجان هستند.