چکيده

از مشکلات مربوط به خاک های رسی در بستر روسازی راه ها تورم آن ها در اثر جذب رطوبت است، که باعث ناهمواری سطح روسازی و یا شکست آن می شود. یکی از روش های برخورد با مشکل تورم خاک های رسی در راه سازی، تثبیت آن ها با مواد افزودنی است. این مقاله به بررسی تأثیر سه نوع مادۀ افزودنی بر تورم دو نوع خاک رس می پردازد. افزودنی های استفاده شده شامل دو نوع تثبیت کنندۀ متعارف آهک و سیمان، و یک نوع تثبیت کنندۀ غیرمتعارف نانوپلیمر CBR PLUS است. این مواد با درصدهای مختلف به دو نوع خاک رس، که یکی دامنۀ خمیری کم و دیگری دامنۀ خمیری زیاد دارد، افزوده شد و حدود اتربرگ، و تورم خاک در زمان های مختلف از 2 تا 39 ساعت اندازه گیری شده است. نتایج نشان می دهد که مادۀ CBR PLUS تأثیر بیش تری در کاهش تورم خاک های با دامنۀ خمیری زیاد دارد و تورم را تا 45 برابر کاهش می دهد، اما آهک و سیمان آن را 41 برابر کاهش می دهند. در خاک رس با دامنۀ خمیری کم تأثیر سیمان در کاهش تورم بیش از آهک و CBR PLUS است. افزودن 7% سیمان تورم را 44 برابر کاهش داده و همین مقدار آهک آن را تا 9 برابر کاهش می دهد. هم چنین، در خاک های رسی با دامنه خمیری کم و زیاد، به ترتیب، سیمان و CBR PLUS دامنۀ خمیری را بیش از دو ماده دیگر کاهش می دهند. واژه های کلیدی: خاک رس، سیمان، آهک، CBR PLUS ، تورم، دامنۀ خمیری