چکيده

چكيده براي بررسي عوامل حذف گاوهاي شيري هلشتاين در گاوداري‌هاي صنعتي استان زنجان داده‌های مربوط به دلایل حذف در نُه عنوان؛ فروش براي شيردهي، عدم باروري و مشكلات دستگاه تناسلي، كم شير بودن، ورم پستان و ساير مشكلات پستان، مشكلات دست و پا، بيماري، جابجايي شيردان و مسائل تغذيه‌اي، ساير موارد و در نهايت مرگ طبقه‌بندی شدند. در مجموع 2796 رأس گاو هلشتاين در هشت گله بررسي شده‌اند. داده‌هاي مربوط با استفاده از برنامه GLM نرم‌افزارSAS  که اثرات ثابت اندازه گله در دو سطح، اثر فصل در چهار سطح و اثر متقابل این دو با استفاده از روش حداقل میانگین مربعات مورد تجزیه قرار گرفت. فروش براي شيردهي، مشكلات باروري و تناسلي و كم شيری  مهم‌ترين دلايل حذف بودند كه به‌ترتيب 228، 120 و 66 رأس از 587 رأس گاو شيري حذف شده را شامل مي‌شدند. چهارمين دليل حذف مربوط به ساير موارد بود كه 51 رأس از تلفات را تشكيل داد كه 11 رأس از آن به‌علت جسم خارجي، 12 رأس دررفتگي دست و پا و بقيه به‌علت پيري، فري‌مارتن و تورم اندام‌ها بود. پنجمين عامل جابجايي شيردان و مشكلات دستگاه گوارش بود كه 45 مورد از تلفات را شامل گرديد. حذف اختیاری حاصل جمع گاوهاي فروخته شده به‌عنوان گاوهاي شيري و گاوهاي كم تولید مي‌باشد كه در اين تحقیق به‌طور ميانگين 50 درصد گاوهاي حذف شده را شامل می‌شد. بيشترين حذف غيراختياري در اين مطالعه به‌دليل عدم باروري و مشكلات توليدمثل بود كه حدود 44/20 درصد حذف نسبی و 96/40 درصد از حذف غيراختياري را شامل شد. درصد حذف به‌علت عدم باروری و مشکلات تولید مثل در گله‌های کوچک بیشتر بود و در پاییز نسبت به فصول دیگر افزایش نشان مي‌داد (05/0P<).   واژه‌هاي كليدي: گاوهاي شيري هلشتاين، حذف گاو، اثر فصل، زنجان