چکيده

چکیده از خانواده نعناعیان، یکی از گیاهان دارویی پرمصرف است که علاوهبر آثار درمانی Mentha piperita L. نعناع فلفلی با نام علمی بهعنوان طعمدهنده در تولید محصولات غذایی و دارویی مختلف بکار میرود. کمیت و کیفیت مواد مؤثره گیاهان دارویی علاوهبر ژنوتیپ، تحت تأثیر عوامل محیطی نیز قرار میگیرد. از اینرو بهمنظور بررسی اثرات تنش خشکی و جاسمونیک اسید بر روي کمیت و کیفیت نعناع فلفلی، آزمایشی بهصورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی در سال 1394 در دانشگاه زنجان اجرا شد. سطوح آبیاري در سه سطح ( 75 ،50 و 100 (شاهد) درصد ظرفیت زراعی) بهعنوان فاکتور اصلی و غلظت جاسمونیک اسید در سه سطح (صفر، 50 و 100 میلیگرم بر لیتر) بهعنوان فاکتور فرعی در نظر گرفته شد. براي تکثیر از ریزومهاي گیاه استفاده گردید. نمونهها در مرحله گلدهی جمعآوري و پس از خشک شدن در سایه، به روش تقطیر با آب، اسانس گیاه استخراج شد و شناسایی ترکیبهاي انجام گردید. نتایج نشان داد که بیشترین میزان ارتفاع، وزن تر و خشک، کلروفیل کل و MS/GC و GC اسانس به کمک دستگاه محتواي نسبی آب برگ در تیمار شاهد با کاربرد 100 میلیگرم بر لیتر جاسمونیک اسید بدست آمد. همچنین بیشترین میزان آنزیم پراکسیداز در تنش خشکی 50 % ظرفیت زراعی با کاربرد 100 میلیگرم بر لیتر جاسمونیک اسید حاصل شد. همچنین بیشترین درصد اسانس در تنش خشکی 75 % ظرفیت زراعی با کاربرد 50 میلیگرم بر لیتر جاسمونیک اسید بدست آمد. ترکیبهاي اصلی شناسایی شده اسانس شامل منتول، منتون، 8،1 -سینئول، سیکلوهگزانول و متیل استات بودند که بیشترین مقادیر منتول، منتون و 8،1 -سینئول در تیمار 100 میلیگرم بر لیتر جاسمونیک اسید و بیشترین مقدار سیکلوهگزانول در تیمار 50 میلیگرم بر لیتر جاسمونیک اسید 0% در تیمار 100 میلیگرم بر لیتر / 7% در تیمار شاهد به 56 / بدست آمد. اما با کاربرد جاسمونیک اسید میزان متیل استات از 24 کاهش یافت. .(