آشنایی با قبرستان بقیع

یکی از پر خاطره ترین مکانهای مدینه، بقیع است ; جایی که نخست آن را بقیع الغرقد می نامیدند. «غرقد» نوعی درخت بوده که در گذشته، در محل این قبرستان و یا در کنار آن قرار داشته و محتملا به تدریج با گسترش قبرستان، آن درختها (که به نظر برخی توتستان بوده) از میان رفته است. بقیع پیش از اسلام، گورستان مردم یثرب بوده و پس از اسلام نیز به عنوان مهمترین گورستان مدینه شناخته شده است. این گورستان با وسعت نسبتا زیاد خود، در طول قرون مختلف اسلامی مدفن صحابه، تابعین و مهمتر از همه، چهار تن از امامان (علیهم السلام) بوده و از این رو محل زیارت تمامی زائران مدینه منوره است. بقیع در ناحیه شرقی مسجد النبی و تقریبا در فاصله دویست متری آن قرار دارد. این قبرستان تا یکصد سال پیش خارج از حصار قرار داشت، اما اکنون تقریبا در میان شهر مدینه واقع شده و با چهار خیابان محاصره گردیده است ; ستین، عبد العزیز، ابی ذر، باب العوالی.

بقیع در زمان رسول خدا (ص) نیز زیارتگاه بوده و آن حضرت برخی شبها خانه را ترک کرده و تنها به بقیع می رفته و در آنجا به راز و نیاز با خدا می پرداخته است. برخی دختران آن حضرت و نیز برخی از یاران نزدیکش در بقیع مدفونند ; کسانی چون عثمان بن مظعون که از صحابی مورد علاقه رسول خدا (ص) بود.

قبرستان بقیع تا قبل از تسلط آل سعود، قبه های متعددی داشت که بر روی قبور خاصی ساخته شده بود. اما اکنون به صورت فضای باز و ساده ای در آمده است و قبرها جز نشانی ساده، به صورت سنگی که بالای سر آنها گذاشته شده، چیزی ندارد. با وجود این، تعلق خاطر مسلمانان به مدفون شدگان بقیع باعث گردیده است تا قبر عده ای از بزرگان مدفون، مشخص باقی بماند ; گرچه به مرور زمان، قبور صدها بلکه هزاران تن از صحابه و تابعین به دست فراموشی سپرده شده و قبر آنان نا مشخص مانده است.

مزار ائمه معصومین علیهم السلام دربقیع

حرم ائمه بقیع که در کتب تاریخ بعنوان «مشهد» و «حرم» اهل بیت معروف گردیده، در سمت غربی و منتهی الیه بقیع واقع شده است که در این حرم مطهر قبر چهارتن از ائمه اهل بیت؛ امام مجتبی، امام سجاد، امام باقر و امام صادق ـ علیهم السلام ـ در کنار هم و بفاصله ۳ـ۲ متری این قبرها، قبر عباس عموی گرامی رسول خدا ـ ص ـ قرار گرفته و در کنار آن نیز قبر دیگری است متعلق به فاطمه بنت اسد و بـه احتـمال ضعیـف متعـلق بـه فاطمه دختر رسول خدا ـ ص ـ که قبل از ویرانی ساختمان این حرم مطهر، همه این قبور ششگانه در زیر یک گنبد و دارای ضریح و صندوق زیبا بودند.

سایر مزارهای بقیع

بقیع، قبرستان قدیمی مدینه است که بهترین عزیزان پیامبر(ص) و سربازان فداکار اسلام، در آنجا مدفونند؛ اینک به نام برخی از آنها اشاره می کنیم:

۱ مرقد چهار امام معصوم از ائمه شیعه(ع): امام مجتبی(ع)، امام سجاد(ع)، امام باقر(ع) و امام صادق(ع)

۲(بنابه نقلی) قبرپنهان فاطمه زهرا(س)

۳قبور فرزندان پیامبر(ص) مانند ابراهیم، زینب، ام کلثوم و رقیّه.

۴قبور همسران آن حضرت.

۵قبر فاطمه بنت اسد مادر علی بن ابی طالب(ع)

۶قبر عباس عموی پیغمبر(ص)

۷قبر صفیّه و عاتکه، عمه های پیامبر(ص)

۸قبرحلیمه سعدیه، مادر رضاعی آن حضرت.

۹قبر عقیل برادر علی(ع)، و عبداللّه بن جعفر، همسر زینب کبری(س)

۱۰قبر سعد بن معاذ، و ابوسعید خدری.

۱۱ قبر اسماعیل فرزند امام صادق(ع)

۱۲ قبر امّ البنین مادر حضرت ابی الفضل(ع)

۱۳ قبر عثمان بن مظعون، و سفیان بن الحارث بن عبدالمطلب.

۱۴ قبر جمعی از شهدای اُحُد و شهدای واقعه حرّه که محل آنها معلوم و مشخص است.

۱۵ قبور برخی از فرزندان ائمه و بستگان پیامبر گرامی اسلام(ص) و برخی از صحابه بزرگوار آن حضرت.

۱۶ قبور گروهی از راویان حدیث، و عده ای از علما، شهدا و قرّاء و مبلغین بزرگ اسلام.

و سرانجام بسیاری از شخصیتهای برجسته و افراد والامقام که از صدر اسلام تاکنون، در این سرزمین مقدس آرمیده اند و قبورشان مجهول است.

روز هشتم شوال سالگرد حادثه اي جانکاه و تأسف بار در جهان اسلام است. واقعه اي که توسط فرقه متعصب، ضاله و تندروي وهابيت در سال 1344 هجري قمري در شهر مدينه ايجاد شد و آن تخريب مزار ائمه بقيع سلام الله عليهم اجمعين بود. بقيع قبرستاني است در شهر مدينه الرسول که مزار و مدفن 4 امام از امامان شيعه است: امام حسن مجتبي(ع)، امام زين العابدين (ع)، امام محمد باقر(ع)، امام جعفر صادق(ع)، به شواهد دقيق و مستند و بدون خدشه عيني و تاريخي، مزار اين امامان تا اين تاريخ، داراي گنبد و بارگاه بوده است اما متأسفانه بدست اين فرقه با خاک يکسان گرديده است.

نخستين تخريب قبور ائمه بقيع

نخستين تخريب قبور مطهر ائمه‌ بقيع به دست وهابيون سعودي در سال 1220 هجري يعني زمان سقوط دولت اول سعودي‌‌ها توسط حكومت عثماني روي‌ داد، پس از اين واقعه‌ تاريخي - اسلامي با سرمايه‌گذاري مسلمانان شيعه و به‌ كار بردن امكانات ويژه‌اي، مراقد تخريب‌ شده به زيباترين شكل بازسازي‌ شد و با ساخت گنبد و مسجد، بقيع به يكي از زيباترين مراقد زيارتي و در واقع مكان زيارتي - سياحتي مسلمانان تبديل‌ شد.

دومين تخريب بقيع

دومين و در واقع دردناك‌ترين حادثه تاريخي - اسلامي معاصر به هشتم شوال سال 1344 و پس از روي‌ كار آمدن سومين حكومت وهابي عربستان مربوط ‌مي‌شود؛ سالي كه وهابيون به فتواي سران خود مبني بر اهانت و تحقير مقدسات شيعه، مراقد مطهر ائمه و اهل‌بيت ‌پيامبر(ص) را مورد دومين هجوم وحشيانه‌ خود قراردادند و بقيع را به مقبره‌‌اي ويران‌ شده و در واقع مهجور و ناشناخته تبديل‌ كردند.

تخريب قبور در مكه، مدينه، جده و كربلا

وهابيون در سال 1343 هجري قمري در مكه گنبدهاي قبر حضرت عبدالمطلب (ع)، ابي‌طالب (ع)، خديجه (ع) و زادگاه پيامبر (ع) و فاطمه زهرا (ع) و "خيزران" عبادتگاه سري پيامبر (ع) را با خاك يكسان كردند و در جده نيز قبر "حوا" و ديگر قبور را تخريب كردند. در مدينه نيز گنبد منور نبوي را به توپ بستند، ولي از ترس مسلمانان، قبر شريف نبوي را تخريب نكردند آن‌ها همچنين در شوال 1344 با تخريب قبور مطهر ائمه بقيع (ع) اشياء نفيس و با ارزش آن قبور مطهر را به يغما بردند و قبر حضرت حمزه (ع) و شهداي احد را با خاك يكسان و گنبد و مرقد حضرت عبدالله و آمنه پدر و مادر پيامبر (ع) و ديگر قبور را هم خراب كردند.

وهابيون متعصب در همان سال به كربلاي معلي حمله كردند و ضريح مطهرحضرت امام حسين(ع) را كندند و جواهرات و اشياء نفيس حرم مطهر را كه اكثرا از هداياي سلاطين و بسيار ارزشمند و گرانبها بود، غارت كردند و قريب به 7000 نفر از علما، فضلا و سادات و مردم را كشتند. سپس به سمت نجف رفتند كه موفق به غارت نشدند و شكست خورده برگشتند.

وهابيت که برگرفته از تفکرات آل عبدالوهاب است، در سال 1200 هجري قمري در عربستان حاکميت ديني يافت در حالي که خاندان آل سعود حاکميت سياسي کشور عربستان را عهده دار بوده و هست. محمدبن عبدالوهاب، بنيانگذار تفکر وهابيت است. او فهم غلطي از دين اسلام داشت که اشتباهات فاحش و بسيار وي در عقايد و افکار و نوشته هايش آشکار است. او مباني فرقه خود را از عقائد و افکار اين تيميه و اين قيم جوزي گرفته است. ابن تيميه، از بزرگان علما حنبلي در قرن هفتم و هشتم است. ابن تيميه، برخي از رفتارهاي ديني مانند زيارت و توسل را بدعت و شرک مي دانست. او معتقد بود کارهايي مانند دعا، تضرع، طلب، حاجت، استغاثه و امثال آنها که نزد قبور بقيع انجام مي گيرد بايد منع شود و آنچه به عنوان مسجد در اطراف قبرها بنا گرديده بايد ويران گردد. نيز اگر باز هم امور ياد شده انجام يابد، لازم است اثر قبر محو شود و هيچ نشاني از آن باقي نماند.
به شهادت تاريخ رفتاري که تاکنون از اين فرقه صادر شده، جز براي از بين بردن مباني اسلام و مخدوش کردن چهره آن، ثمره ديگري نداشته است.