بازدید:40203 بروزرسانی: 19-11-1402
محسن احدنژاد روشتی؛ ابوالفضل مشکینی؛ مهدی اشلقی
تحلیل ساختار فیزیکی و تصویر ذهنی موثر در شکلگیری هویت مکان فضای خیابانی آبرسان شهر تبریز Analysis of Physical Structure and Mental Image in the Formation of Place Identity in Abresan Street of Tabriz
|
هویت مکان ترکیبی از سه ضلع «مکان به مثابه محیط مادی»، «مکان به مثابه فضامندی اجتماعی»، و «مکان به مثابه تفاوت تجربی و روانی افراد از فضا» است، نوشتار پیش رو کوشیده است که در تبیین هویت مکان فضای خیابانی از منظر پوزیتیویستی و پدیدارشناختی بر مولفه نخست آن یعنی فضا به مثابه محیط مادی که خود آفریننده تعامل اجتماعی و شناخت فضایی است را از منظر جین جیکوبز و کوین لینچ دو تن از متفکران برجسته شهری این مهم را مورد واکاوی و تحلیل قرار دهد. در راستای این هدف، پژوهش حاضر در پی شناخت میزان تاثیرات مستقیم و غیرمستقیم مولفههای مختلف فیزیکی و ذهنی هویت مکان در متن فضای خیابانی آبرسان تبریز مورد مطالعه قرار گرفت. بدین منظور، در ابتدا به تاثیر فرم فضایی از طریق ویژگی کاربریهای بزرگ مقیاس، تنوع و اختلاط کاربریها، ویژگیهای بافت شهری منطقه(میزان تراکم مسکونی و جمعیتی)، تعداد طبقات ساختمانها، دانهبندی قطعات ساختمانی، امکان نفوذپذیری در بین ساختمانها، امکان دسترسی آسان به فضای عمومی از فضای خیابانی آبرسان، مورد تحلیل قرار گرفت. برای تحلیل این مولفهها، از روش توصیفی ـ تحلیلی و همبستگی و بر مبنای مدلهای تابع فاصله اقلیدسی، شبکههای عصبی، و آمار فضایی در محیط ArcGIS استفاده گردید. همچنین برای بررسی میزان تأثیر مولفههای کالبدی خیابان بر هویت مکان، دادههای میدانی از طریق پرسشنامه گردآوری و سپس با استفاده از مدل رگرسیون چندمتغیره خطی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج بررسی و تجزیه و تحلیل نقشهها نشان میدهد که خیابان آبرسان تبریز دارای ویژگیهای کالبدی باکیفیت و قابل قبول است که میبایست در تحقیقات برنامهریزی و مدیریت شهری مورد توجه عمیق قرار گیرد؛ بدین معنا که نقشهها نشان دادند که ویژگیهای کالبدی و فضایی خیابان آبرسان تبریز میتوانند به عنوان عوامل ایجاد و توسعه هویت مکان نسبت معناداری در تحلیل فضایی در خود بازنمایی میکنند؛ همچنین نتیجه مدل رگرسیون چندگانه نشان داد که مؤلفههای کالبدی با ضریب تعیین 78 درصد، نقش زیادی در توسعه هویت مکان خیابان آبرسان تبریز ایفا میکند. از این بین، متغیر تصویر ذهنی و خوانایی با ضریب بتای 45 درصد، بیشترین تأثیر مثبت را در شکلگیری هویت مکان دارد. |