چکيده

از ويژگی‌های کشورهای جهان سوم، نبود تعادل در شهرنشينی و تمرکز بسيار بر آن است؛ بنابراين، برای ايجاد تعادل و به منظور دستيابی به الگوی مناسب، بحث برنامه‌ريزی منطقی مطرح می‌شود. هدف از اين برنامه‌ريزی، شناخت نابرابری‌های اقتصادی اجتماعی و فرهنگی و نيز ايجاد توازن در نواحی شهری مختلف است. با شناخت نارسايی‌ها و کمبودها، در سطح بلوک‌های شهر، بايد اقدامات مصرانه‌ای برای رفع نابرابری‌ها انجام داد. روش: تحليل در زمينۀ توزيع فضايی فقر، در مناطق مختلف شهری، اهميت فراوانی دارد؛ از اين‌رو هدف مقالۀ حاضر، ارائۀ تحليلی از توزيع فضايی فقر و نشان دادن نابرابری در سطح بلوک‌های آماری شهر کرمانشاه در سال ۱۳۸۵ است. در اين مقاله، روش پژوهش کمّی، سطح آن تحليلی و ماهيت آن کاربردی است. برای سنجش توزيع فضايی فقر در کرمانشاه، از اطلاعات بلوک‌های آماری سال ۱۳۸۵ و ۳۳ شاخص استفاده کرده‌ايم. درنهايت، اين ۳۳ شاخص را با روش تحليل عاملی، بر روی ۴ عامل بار می‌کنيم. يافته‌ها: بنا به نتايج، ضريب اختلاف در عامل اول (اقتصادی، کالبدی، فرهنگی و اجتماعی) 95/38 درصد است که بيش‌ترين نابرابری در توزيع شاخص‌ها را دارد. ضريب اختلاف در عامل‌های دوم (اقتصادی) و سوم (عامل اقتصادی کالبدی)96/32 درصد است که درمقايسه با شاخص‌های ديگر، متجانس‌تر است. عامل چهارم (کالبدی) نيز از لحاظ نابرابری در توزيع شاخص‌ها با 81/38 درصد در مرتبۀ دوم قرار دارد. با تلفيق ۴ عامل با همديگر، به اين نتايج دست يافتيم: تعداد ۱۶۸۷ بلوک معادل ۲۱ درصد بسيار فقير، ۱۷۴۴ بلوک معادل‌ ۲۲ درصد فقير، ۲۳۹۲ بلوک معادل ۲۹ درصد متوسط، ۱۶۵۳ بلوک معادل ۲۰ درصد مرفه، ۶۱۲ بلوک معادل ۸ درصد بسيار مرفه‌اند.   نتايج: نتايج اين مطالعه نشان می‌دهد که بين بلوک‌های شهر کرمانشاه نابرابری وجود دارد؛ به‌طوری‌که مکانی برای تبلور تمايزات اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و کالبدی است. فرصت‌های نابرابر اقتصادی و اجتماعی و فرهنگی، باعث تمايز بين ساکنان شهر کرمانشاه شده است.