چکيده

چکیده ضرورت استفاده از پوشش یکی از موارد اصلی در طراحی سیستم زهکشی‌ زيرزمينی می‌باشد. نسبت جذب سديمي (SAR) و شوري آب آبياري (ECi) از پارامترهاي موثر بر پراكنش ذرات خاك و در نتيجه افزایش احتمال رسوب¬گذاري در لوله¬هاي زهكش زیرزمینی بدون پوشش می¬باشند. در تحقيق حاضر، آزمايش نفوذسنجي به منظور تعيين شاخص نسبت گراديان  و گراديان خروجي  جهت بررسی پتانسیل گرفتگی و احتمال ورود ذرات خاک به داخل لوله¬های زهکش با استفاده از سه نمونه آب با مقادير متفاوت SAR و شوري (نمونه آب اول، دوم و سوم)، انجام شد. آزمون نفوذسنجی روی سه سيستم زهکشی، شامل سيستم زهكشي بدون پوشش، سيستم داراي پوشش معدني و پوشش مصنوعي انجام پذیرفت. در اين آزمايش¬ها، تغييرات دبي، نفوذپذیری سیستم، شاخص نسبت گراديان و گراديان خروجي بررسي شد. نتايج نشان داد مقادير شاخص نسبت گراديان در سيستم بدون پوشش بين 34/1 تا 74/2 می¬باشد كه نشان دهنده وجود پتانسيل گرفتگي در محل ورود جریان به داخل زهكش بود. با این وجود ورود ذرات خاک به داخل زهکش مشاهده نشد. در حالي كه در سيستم¬هاي با پوشش، مقدار شاخص مذكور در بیشتر مواقع كمتر از يك بود. نسبت مقدار متوسط هدایت هیدرولیکی سیستم با پوشش معدنی به سیستم بدون پوشش با استفاده از نمونه آب¬های ورودی اول، دوم و سوم به ترتیب 6/3، 5/1 و 3/1 به دست آمد. همچنین نسبت مقدار هدایت هیدرولیکی سیستم با پوشش مصنوعی به بدون پوشش با نمونه آب¬هاي مذكور، به ترتیب 2، 05/1 و 1 بدست آمد. با محاسبه گراديان شكست هيدروليكي و مقايسه آن با گراديان خروجي در هر گراديان، مقاومت ذرات خاك در برابر فشار جريان بررسي شد. نتايج نشان داد اختلاف عملکرد فیلتری بین سیستم بدون پوشش و سیستم¬های با پوشش ناچیز بوده در حالی که تفاوت عملکرد هیدرولیکی بین آن¬ها در اثر استفاده از نمونه آب¬های اول و دوم چشمگیر بود و فقط با استفاده از نمونه آب سوم اختلاف کمتری را نشان می¬داد. واژه هاي کليدي : آزمايش نفوذسنجي، پوشش زهکشی، گراديان شكست هيدروليكي