چکيده

نحوه چيدمان کاربری‌ها و توزيع فعاليت‌ها در سطح شهر، از عوامل تأثيرگذار بر الگوهای حمل‌ونقل شهری است. تأمين خدمات ساکنين به‌گونه‌ای که نياز به مسافت‌های طولانی به حداقل برسد، يکی از راهکارهای کاهش ترافيک در شهرهاست. ازآنجاکه تقاضای سفر از پراکنش کاربری‌های عمده ازجمله محل کار، مراکز تفريح، مراکز آموزشی و يا مراکز خدماتی مشتق می‌شود، امروزه در الگوهای جديد توسعه شهری سعی بر نزديک‌تر ساختن کانون فعاليت‌ها به همديگر در جهت کاهش حجم سفرها شده است. اصلاح الگوی کاربری زمين و مکان‌يابی کارآمد فعاليت‌ها يکی از راه‌های مؤثر در کاهش توليد سفر عنوان‌شده، به‌گونه‌ای که تصميم‌گيری در رابطه با انجام و يا عدم انجام سفر به‌اندازه زيادی از عوامل اقتصادی – اجتماعی و شرايط توزيع کاربری زمين تأثير می‌پذيرد. در اين تحقيق به رتبه‌بندی نواحی توليدکننده سفر با استفاده از مدل‌های تصميم‌گيری چند معياره در نواحی شهری سنندج پرداخته‌شده است. روش تحقيق در اين پژوهش توصيفی تحليلی بوده و برای اين منظور به گردآوری اطلاعات موردنياز به روش اسنادی و کتابخانه‌ای و برای انجام تحليل‌های لازم به استفاده از نرم‌افزارهای GIS جهت تهيه نقشه‌های مربوطه و همچنين استفاده از روش AHP جهت وزن دهی معيارهای مؤثر در توليد سفر و درنهايت رتبه‌بندی نواحی توليدکننده سفر با استفاده از مدل توديم (TODIM) پرداخته‌شده است. نتايج حاصل از اين تحقيق نشان می‌دهد که توليد سفرهای درون‌شهری با متغيرهای اقتصادی اجتماعی و توزيع کاربری‌ها در ارتباط است. بر اساس نتايج بدست آمده از بکارگيری مدل توديم ناحيه 3 شهر سنندج در رتبه اول توليد سفرهای درون شهری و ناحيه 15 در رتبه آخر قرار گرفته است. همچنين يافته های تحقيق بيانگر اين است که افزايش تنوع کاربری‌ها در سطوح ناحيه موجب کاهش سفر به نواحی ديگر و کاهش ترافيک نيز خواهد شد.