چکيده

به منظور بررسی اثر پایه های مختلف کدوئیان بر عملکرد و کیفیت میوه خیار، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سال ۱۳۹۲ در گلخانه و مزرعه پژوهشی گروه علوم باغبانی دانشکده کشاورزی دانشگاه زنجان در سه تکرار انجام گرفت. فاکتورهای آزمایش شامل چهار پایه کدو حلوایی (L. Cucurbita moschata)، کدو قلیانی (Lagenaria siceraria L.)، خربزه توده زرد جلالی (Cucumis melo L.) و خیار به عنوان شاهد و روش پیوند (حفره ای، نیمانیم و شاهد) بود که اثر آن ها بر عملکرد، رشد و کیفیت میوه خیار مزرعه ای رقم Super Dominus مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج نشان داد که نوع پایه تاثیر معنی داری بر شاخص‌های رشد داشت. خیار پیوندی روی پایه کدو حلوایی دارای بالاترین عملکرد بود. گیاهان پیوند شده روی پایه خربزه با ۳۸/۱ کیلوگرم در بوته، پایین‌ترین میزان عملکرد را دارا بودند. شاخص های رشدی نظیر طول ساقه اصلی (۹۴/۷۷ سانتی‌متر)، تعداد برگ (۶۶/۶۷) و تعداد میوه (۸۱/۲۲) در پایه کدو حلوایی بیشتر از سایر پایه ها و شاهد بود. صفات کیفی میوه همچون سفتی بافت میوه و مقدار مواد جامد محلول تحت تاثیر پایه قرار نگرفت. پایه خربزه باعث کاهش عملکرد و رشد رویشی گیاهان خیار شد. روش پیوند تاثیر معنی‌داری بر رشد و عملکرد و کیفیت میوه نداشت. با توجه به نتایج می‌توان پیوند خیار روی پایه‌های کدو را جهت بهبود رشد و عملکرد خیار مزرعه‌ای پیشنهاد نمود.