چکيده

پژوهش حاضر با هدف شناسایی عوامل آسیب زای نقش مشاوره ای مدیران مدارس و راهکارهای گسترش نقش مشاوره ای آنها در فرآیند آموزش و یادگیری به روش کیفی انجام شد. نمونه‌ پژوهش 48 نفر از عوامل اجرایی فعالیت‌های مشاوره در مدارس استان آذربایجان غربی در سالتحصیلی 96 – 1395 شامل مدیران(12 نفر)، مشاوران(14 نفر)، معلمان(12 نفر) و دانش آموزان(10 نفر) بودند که به منظور دستیابی به اهداف پژوهش و ضرورت حضور افراد مجرب و آگاه به موضوع مورد مطالعه از روش نمونه گیری هدفمند استفاده شد. داده ها از طريق مصاحبه فردی نيمه ساختاريافته و با روش گراندد تئوری جمع آوري شدند و براي تحليل داده ها از تحليل چارچوبي و روش کدگذاری سه مرحله ای (باز، محوری و انتخابی) استفاده گرديد و يك چارچوب موضوعي تنظيم و موضوعات كليدي شناسايي گرديد. یافته ها براساس  51 مصاحبه نيمه ساختار يافته حاکی از حضور 3 موضوع اصلي و 10 زير موضوع به عنوان عوامل آسیب زای نقش مشاوره ای مدیران مدارس بود كه موضوعات اصلي در سه حوزه فردی، آموزشگاهی و سازمانی شناسایی و طبقه بندی شدند. مصاحبه شوندگان راه کارهایی متناسب با عوامل آسیب زای شناسایی شده مبنی بر آگاه سازی و توانمندسازی مدیران در زمینه مهارت های مشاوره ای و ارتباطی خود(برای عوامل آسیب زای فردی)، آگاه سازی پرسنل مدرسه از نقش مشاوره ای مدیران و جلب مشارکت فعالانه آنها و بهره گیری از ظرفیت ها و منابع درون آموزشگاهی(برای عوامل آسیب زای آموزشگاهی)، طراحی و اجرای برنامه های کلان، حمایت و پشتیبانی سازمانی از نقش مشاوره ای مدیران در خط مشی کلی و سیاست گذاری کلان نظام آموزشی (برای عوامل آسیب زای سازمانی) ارائه کردند. بنابراین، به منظور فرهنگ سازی نقش مشاوره ای مدیران مدارس و اهمیت آن در فرآیند آموزش-یادگیری توجه و اهتمام جدی به یافته های پژوهش در خط مشی کلی و سیاست گذاری کلان نظام آموزشی و همچنین، تحلیل عوامل موثر بر گسترش نقش مشاوره ای مدیران در اسناد بالادستی نظام آموزش و پرورش پیشنهاد می گردد.