تاریخ انتشار: ۱۰ مهر ۱۳۹۸

به گزارش ایکنا؛ در این شماره از دو فصلنامه علمی ـ پژوهشی «تأملات فلسفی»، مقالاتی با عناوین «بررسی تطبیقی مرگ اندیشی از دیدگاه آگوستین قدیس و ملاصدرا»، نوشته قاسم کاکایی و محبوبه جباره ناصرو؛ «ارائه تحلیل زبانی گیلبرت رایل از مبحث «خود» و مقایسه آن با دیدگاه ملاصدرا» تالیف حسین اسعدی، سیدمرتضی حسینی شاهرودی و علی حقی؛ «حفاظت بنیادین از محیط زیست و زمین با تکیه بر مفهوم سکنی گزیدن در اندیشه هیدگر» به قلم خاطره سبحانیان و محمد جواد صافیان؛ «نقد و بررسی کاربرد‌های فلسفی قاعده امتناع انطباع کبیر در صغیر»، تالیف سعید انواری؛ «بررسی تبعیض نژادی در فلسفه کانت» نوشته حمیدرضا سعادت‌نیاکی و علی فتح طاهری و «امکان جمع بین زندگی اخلاقی و زندگی لذت بخش از نظر ارسطو» تالیف مژگان محمدی و مالک حسینی منتشر شده است.

همچنین مقالات «استدلال ریچارد داوکینز در دفاع از سقط جنین: گزارش، تحلیل و نقد»، نوشته رهام شرف و مسلم حاجی‌زاده؛ «بررسی ومقایسه دید گاه علامه طباطبائی و دکتر یدالله سحابی در مسئله خلقت انسان» به قلم زکریا بهارنژاد و خدیجه فرخ پناه؛ «بررسی امکان برون رفت از مغالطه‌ی طبیعت گرایانه در اخلاق از دیدگاه مایکل روس» نوشته مریم عسگرپورعلی و حسین شیخ رضایی؛ «اصالت وجود صدرایی و برخی پیامد‌های هستی شناختی آن» تالیف محمد نجاتی؛ «بررسی نسبت نظر و عمل ابن سینا در مقایسه با ارسطو» به قلم حسن عباسی حسین ابادی و «بررسی تاثیر دوگانگی نظر و عملِ ارسطویی در تحولِ عمل گراییِ پاتنم» به قلم محمد اوحدی حائری نیز از دیگر مقالات منتشر شده در این شماره محسوب می‌شوند.

بررسی تطبیقی مرگ اندیشی از دیدگاه آگوستین قدیس و ملاصدرا

در چکیده مقاله «بررسی تطبیقی مرگ اندیشی از دیدگاه آگوستین قدیس و ملاصدرا» می‌خوانیم مرگ از مسائل مشترک همه‌ی انسان‌ها است. بررسی تطبیقی این مسأله از دیدگاه آگوستین و ملاصدرا، گامی مؤثر در راستای فهم ما از مرگ‌اندیشی است. آگوستین با توجه به آموزه‌های مسیحی، به ویژه تعالیم پولس، مرگ را بر مبنای گناه نخستین و دیگر گناهان، تبیین کرده حتی گناه را علت مرگ می‌داند. به دیدة او آفرینش انسان به‌گونه‌ای بود که اگر گناه نمی‌کرد از زندگی جاودان برخوردار می‌شد؛ اما با آن گناه نخستینِ آدم و حوا، چون نطفه‌ی نسل بشر نیز در آنان وجود داشت، مجازات مرگ به گونه‌ای عادلانه همه را در برگرفت. اما ملاصدرا تأثیر گناه نخستین را نمی‌پذیرد، هرچند با آگوستین هم‌عقیده است که گناهان ارادی انسان می‌تواند باعث مرگ نفس شود. علاوه بر این ملاصدرا با توجه به نظریه حرکت و تحول جوهری، مرگ طبیعی را نیز مرحله‌ای از کمال وجودی انسان می‌داند. و اما این دو، به رغم اختلافات، بر ویژگی‌های مشترک مرگ طبیعی مانند ضروری بودن، همگانی بودن و لطف بودن، تأکید دارند. همچنین بر مرگ ارادی به معنی تزکیه‌ی نفس و ریشه‌کن کردن هواهای نفسانی و قطع تعلق نفس از بدن به اراده‌ی سالک و جلوه‌های آن تصریح دارند. آنها مرگ را هم آغاز یک زندگی نو و هم وسیله‌ی وصال به محبوب ازلی می‌دانند.

ارائه تحلیل زبانی گیلبرت رایل از مبحث «خود» و مقایسه آن با دیدگاه ملاصدرا

در طلیعه نوشتار «ارائه تحلیل زبانی گیلبرت رایل از مبحث «خود» و مقایسه آن با دیدگاه ملاصدرا» آمده است ارائه و تحلیل سنت اندیشه اسلامی به زبان فلسفه معاصر می‌تواند ثمربخش باشد. در این پژوهش پس از ارائه نظریه رایل از مبحث «خود»، به سراغ اندیشه ملاصدرا رفته‌ام، و در این سپهر مقایسه‌ای جنبه‌هایی از علم‌النفس ملاصدرا را کاویده‌ام. به مقتضی تحلیل زبانی رایل، «من» هیچ‌گونه نامی نیست که بخواهد دلالتی خاص داشته باشد بلکه «من»، «واژه فهرستی» است که معادل «قید» در زبان فارسی است و دلالت آن بر گوینده‌ای است که آن را اظهار می‌دارد. رایل براساس تحلیل زبان این نتیجه را گرفته است که در استعمالاتی که «من» قابل جانشینی با «بدن من» نیست، فیلسوفان و غیرفیلسوفان را مجاب ساخته که باید بر «غیربدن» دلالت کند؛ حال آن‌که این پندار اساساً خطاست. نیز پدیده خودآگاهی به‌عنوان مصداقی از عمل «خود» بر «خود» تبیین زبانی می‌شود؛ حال آن‌که در اندیشه ملاصدرا، «من» دلالت دارد بر وجودی که دارای جلوه‌های گوناگون است و در عین بساطت می‌تواند محسوس یا متخیل یا معقول باشد، لذا «من» در هر استعمال خود معنای یگانه‌ای دارد که پرده از هستی برمی‌دارد که در آن مقام محقق شده است و ظهور کرده است بدون این‌که هیچ‌گونه دلالت مجازی در میان باشد. لذا هویدا می‌شود نگاه وجودی ملاصدرا لوازم جالبی به لحاظ تحلیل زبان دارد.

همین خبر در خبرگزاری ایکنا