چکيده

ضرورت ترسيم الگوي اسلامي – ايراني شرم و فرهنگ سازي بر اساس آن براي جامعه امروز ما بر كسي پوشيده نيست. اين مقاله به عنوان درآمدي بر ارائه اين الگو تلاش مي كند با شيوه تحليلي – توصيفي، به بازخواني و تحليل فضيلت حياء در اخلاق روايي شيعه بپردازد. نظريه غالب در روانكاوي معاصر غرب اين است كه شرم از جمله هيجانات خودآگاه فردي منفي است. پس از ارتكاب خطا در حضور جمع پديد مي آيد، عزت نفس آدمي را هدف قرار مي دهد و بايد تعديل شود. بنديكت با نظريه خود مبني بر اختلاف معناي شرم بر اساس تنوع فرهنگ ها رهيافتي متفاوت فراروي تحقيقات شرم گشود كه كمتر مورد توجه قرار گرفت. محققان در اين مقاله تلاش مي كنند به چيستي، چرايي و چگونگي حيا و كاركردها و نتايج مترتب بر آن در اخلاق روايي شيعه بپردازند. در اين نظام حياء فضيلتي پايدار و بنيادين، خويشتنداري مبتني بر معرفت و حافظ كرامت نفس آدمي است كه البته افراط و تفريط در آن زيانبار است. کليدواژگان: حياء، شرم، اخلاق روايي، روانشناسي شرم