چکيده

يكي از مهم¬¬ترين معیارهای ارزیابی عملکرد در طراحي سامانه¬های آبياري تحت فشار و به خصوص سامانه¬های آبیاری بارانی کلاسیک، شاخص يكنواختي پخش آب مي¬باشد. اندازه¬گیری¬های¬ مزرعه¬ای شاخص یکنواختی پخش آب در شرایط مختلف اقلیمی، هیدرولیکی و مشخصات اجرایی طرح¬ها مستلزم صرف وقت و هزینه زیاد می¬باشد و لذا استفاده از روش¬های غیرمستقیم از جمله مدل¬های هوشمند می-تواند مفید واقع گردد. در این تحقیق عملکرد سامانه استنتاج فازی- عصبی به منظور تخمین ضریب یکنواختی پخش آب در سامانه آبیاری بارانی کلاسیک ثابت در شرایط مختلف از نظر سرعت باد، آرایش آبپاش¬ها، دبی و نوع آبپاش¬ها مورد ارزیابی قرار گرفت. به همین منظور یک سامانه آبیاری بارانی کلاسیک ثابت با در نظر گرفتن آرایش¬های مختلف لوله¬ها و آبپاش¬ها طراحی و اجرا شد. تعداد 54 آزمایش مزرعه¬ای به منظور ارزیابی عملکرد یک سامانه آبیاری بارانی کلاسیک ثابت انجام گرفت. کمترین مقدار میانگین خطای مطلق برای روش¬ استنتاج فازی- عصبی برابر با 2/6 درصد و بیشترین مقدار ضریب همبستگی برای روش¬ مذکور 77/0 بدست آمد. حساسیت-سنجی مدل¬ نشان داد، عامل دما و سرعت باد به ترتیب کمترین و بیشترین اثر را بر تغییرات ضریب یکنواختی پخش آب داشتند. بررسی مقادیر تخمین یافته ضریب یکنواختی پخش آب نشان داد، مدل¬ هوشمند به خوبی توانسته¬ است اثر عواملی همچون سرعت باد و فواصل آبپاش¬ها را بر کاهش مقدار یکنواختی پخش آب شبیه سازی نماید.