چکيده

چکیده امروزه یکی از موضوعات مهم در برنامه¬ریزی شهرها، بحث توسعه متعادل و متناسب در شهرها و برخورداری مناسب ساکنین شهرها از خدمات شهری می‌باشد. نقش برنامه¬ریزی در رسیدن به این هدف، باید توزیع خدمات و امکانات شهری، را به نحوه¬ی هدایت کند که به نفع همه اقشار و گروه‌های اجتماعی جامعه باشد و به عدالت اجتماعی و فضایی در شهرها و به تبع آن توسعه پایدار شهری منجر گردد. هدف از این پژوهش بررسی و شناخت نحوه توزیع جمعیت و خدمات در نواحی شهری زنجان و همچنین یک مقایسه بین نتایج بدست آمده از نحوه توزیع خدمات در بین نواحی شهری در مدل‌های VIKOR و TOPSIS می‌باشد. با توجه به هدف پژوهش، به ارزیابی نحوه پراکنش جمعیت (مدل آنتروپی) و توزیع خدمات (مدل VIKOR و مدل TOPSIS) و همچنین محاسبه همبستگی بین این دو متغیر(میزان جمعیت و دسترسی به خدمات) در نواحی شهری زنجان از مدل اسپیرمن استفاده شده است. نتایج بدست آمده از ضریب آنتروپی پراکنش جمعیت (0.9386) نشانگر آن است که پراکنش جمعیت در نواحی شهری زنجان متناسب می‌باشد اما نتایج بدست آمده از دو مدل VIKOR و TOPSIS مشخص می‌کند که توزیع خدمات در نواحی شهری زنجان متناسب نمی‌باشد. با توجه به ضریب همبستگی اسپیرمن (0.1098) مشخص می‌شود که توزیع خدمات شهری در نواحی شهری زنجان بر اساس پراکنش جمعیت، صورت نگرفته است. با توجه به نتایج تحقیقی بایستی با اقدامات و برنامه ریزی مناسب، به توزیع مجدد و پخش مناسب خدمات برای دست‌یابی به توسعه متوازن در نواحی شهری زنجان در راستای تحقق عدالت اجتماعی و به تبع آن دست‌یابی به توسعه پایدار شهری، اقدام شود. کلمات کلیدی: پراکنش جمعیت، توزیع خدمات، توسعه پایدار، عدالت اجتماعی، VIKOR، مدل TOPSIS