چکيده

یکی از ویژگی های بارز زاگرس وجود تنگه ها و معابر آبراهه ای  است که عمود بر محور چین خوردگی ها، گاه همزمان با بالا آمدن کوه ها و تکتونیک فعال منطقه و گاه بعد از چین خوردگی، بر اثر دخالت عوامل مختلف از جمله تکتونیک، انحلال و ... ایجاد شده اند، که در اصطلاحات ژئومورفیکی تحت واژه هایی مثل پیشینه رود یا پسینه رود از آن ها یاد می شود. در این بین بعضی در مسیر راه های ارتباطی اصلی جای گرفته اند مثل تنگ چوگان در منطقه ای شناخته شده و تاریخی واقع شده اند و یا تنگ ابوالحیات در جاده کازرون قرار دارند و توجه همگان را بخود جلب می نمایند، ولی بعضی به خاطر دور افتادگی از مسیر اصلی کمتر شناخته شده اند. یکی از این تنگ ها با نام محلی تنگ براق یا براک در شمال استان فارس، غرب شهرستان اقلید، واقع شده است. این تنگ در مسیر سرشاخه اصلی رودخانه کر، واقع شده که در حال حاضر در مدخل ورودی آن سدی به نام سد تنگ براق یا ملاصدرا احداث گردیده است. نحوه شکل گیری این تنگ با توجه به شواهد توپوگرافی موجود بر اساس پسینه رود بوده است به این معنی که بعد از شکل گیری کوهستان، رودخانه بعد از عبور از روی رسوبات مرتفع تر بالادست تنگ، به سنگ های آهکی محل تنگ رسیده و با توجه به زمینه انحلال این نوع سنگ ها شرایط ایجاد و توسعه اشکال کارستی فراهم شده و در مرحله نهایی با توسعه بیشتر کارست و دخالت فرایند هایی از جمله ریزش شکل تنگ به خود گرفته و با گذشت زمان به شکل کنونی در آمده است.