چکيده

تغییرات اقلیمی کواترنری در قسمت های مختلف ایران با توجه به ویژگی های توپوگرافی و عرض جغرافیایی مفدار بارش و دمای منطقه، فاصله از منابع رطوبتی و... اثرات متفاوت ژئومورفولوژیکی بر محیط داشته است. شهر سلطانیه در 38 کیلومتری جنوب شرق شهر زنجان، 5 کیلومتری جنوب جاده ترانزیت زنجان -  قزوین  با عرض جغرافیایی 36 درجه 26 درجه شمالی و ارتفاع متوسط 1780 متر، از نظر توپوگرافی روی اراضی هموار دشت سلطانیه بین دو رشته کوه موازی زنجان با جهت شمال غربی – جنوب شرقی واقع شده است. چنین موقعیتی شرایط اقلیمی سرد تا معتدل را در شرایط کنونی برای این منطقه فراهم کرده است. در طول دوره های یخچالی که بین 5 تا 12 درجه سانتی گراد دمای محیطی پایین تر از امروز بوده، شرایطی را فراهم می کرده که نواحی مرتفع منطقه بالاتر از برف مرز دائمی آن زمان و تقریباً کل منطقه بالاتر از خط تعادل آب و یخ بوده است. این وضعیت فرم هایی را برای منطقه ایجاد کرده است که این فرم ها خود می توانند به عنوان عوارضی معرفی گردند که می توانند در جذب توریست مؤثر واقع گردد. مسئله دیگری که لازم است به آن توجه شود مجاورت منطقه به خط تقسیم آب ایران مرکزی (ابهر رود) و دریاچه خزر (قزل اوزن) می باشد که اثر گذاری این موضوع نیز در وضعیت رواناب و چگونگی سطوح ارضی و در مجموع پتانسیل های محیطی قابل تأمل و توجه می باشد. در این مقاله با دیدگاه سیستمی به بررسی اوضاع ژئومورفولوژیک منطقه که تحت تأثیر فرایندهای درونی و بخصوص بیرونی با توجه به تغییرات اقلیمی حادث در طی زمان، می پردازیم و اثر وضعیت کنونی را در پتانسل های محیطی و بخصوص ژئوتوریست، مورد بررسی قرار خواهیم داد. کلمات کلیدی: برف مرز، خط تعادل آب و یخ، سلطانیه، فرم، ژئومورفولوژیک، ژئوتوریست.