چکيده

کاهش دما با افزایش ارتفاع در شرایط عادی تروپوسفر، یک امر مسلم است، ولی نتایج بررسی های علمی حاکی از آن است که در نواحی از ایران مرکزی با ارتفاع بیش از هزار متر، اولین هسته دریافت کننده کالری قرار دارد، هرچند این مناطق در شرایطی هم قرار دارند که مقدار رطوبت هوا نیز به حداقل خود می رسد، ولی با توجه به کاهش مقدار بخار آب و ديگر آئروسل هاي مؤثر در جذب پرتوهاي خورشيدي در نواحی مرتفع تر، ميزان انرژي دريافتي زمين از خورشید و بخصوص ذرات انرژي که طول موج کمتري دارند، افزايش می یابد. در شرایط مساعد از نظر شیب و سطح مساعد دریافت کننده انرژی (جهت شیب و وسعت سطح دریافت کننده) مقدار انرژی دریافت شده افزایش می یابد. اين موضوع عليرغم کاهش دما به خاطر افزایش ارتفاع است، چرا که به‌همان علتي که ميزان انرژي دريافتي افزايش مي‌يابد، انرژي بازتابي زمين نيز افزايش داشته و در واقع انرژي دريافتي، نمي‌تواند تأثير زيادي در افزايش دما داشته‌باشد. هرچند در کاربرد انرژی خورشیدی نکته بسیار با اهمیتی است. این مقاله سعی در بررسی تغییر میزان کالری دریافتی با توجه خاص در ارتباط با ارتفاع خط هم دمای صفر درجه ایران زمین دارد. برای این بررسی از 16 ایستگاه اقلیمی مختلف در ایران استفاده شده است و با چهار روش مختلف، تغییرات کالری با افزایش ارتفاع مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. بررسی ها حاکی از آن است که با افزایش هر هزار متر ارتفاع، میزان کالری دریافتی در حدود 100 کالری افزایش می یابد.