چکيده

اين مقاله با استفاده از الگوي عرضه - تقاضاي کل و تجزيه واريانس به دست آمده از آن، به علل و شناخت متغيرهاي مهم در ايجاد و شکل ‌گيري ادوار تجاري در ايران طي سال ‌هاي (1387-1349) پرداخته است. نتايج حاصل از تجزيه واريانس الگوي عرضه - تقاضاي کل، نشان مي دهد که توليد ناخالص داخلي در توجيه بي ثباتي خود بيشترين مقدار را در طول دوره داشته است. اين امر نشان مي دهد که علت اصلي بروز چرخه هاي تجاري در ايران ناشي از مولفه هاي اصلي توليد ناخالص داخلي همچون سرمايه گذاري، مصرف، تراز تجاري و مخارج دولتي است. در کنار اين امر، قيمت نفت اوپک و نوسان هاي ناشي از آن، تاثير خود را از طريق تراز تجاري، رابطه مبادله و نرخ ارز نيز به جا گذاشته است. همچنين نتايج حاصل از بررسي ضريب همبستگي متقابل توليد ناخالص داخلي با متغيرهاي تاثير‌گذار بر آن، نشان مي دهد که سطح قيمت و پول متغيرهاي هم ‌جهت و همزمان با توليد ناخالص داخلي هستند ولي متغير رابطه مبادله متغيري پسرو با توليد ناخالص داخلي و متغير نرخ ارز متغير خلاف جهت و متغير پيشرو با توليد ناخالص داخلي است