بازدید:40035 بروزرسانی: 19-11-1402
محسن احدنژاد، شهریور روستایی، محمدجواد کاملی فر، بهزاد رنجبرنیا
ارزیابی آسیب پذیری تراکمی شهرها در برابر زلزله با استفاده از GIS (نمونۀ موردی: منطقۀ 1 شهر تبریز)
The assessment of urban density earthquake vulnerability using GIS (Case study: District 1 city of Tabriz)
|
به دنبال گسترش کالبدی شهرها و مسائل ناشی از آن، پرداختن به پدیدۀ تراکم جمعیتی و ساختمانی، به عنوان ابزاری مؤثر در جهت حل مسائل ناشی از رشد و توسعۀ شهری، مورد توجه برنامهریزان شهری قرار گرفته است. اما فقدان و یا نادرستی اندیشههای لازم و برنامهریزی ندون در امر تدوین تراکمهای جمعیتی و ساختمانی، امروزه شهرهای ما را دستخوش مشکلات و چالشهای زیادی نموده است، از جملۀ این چالشها میتوان به آسیب پذیری بخشهای دارای تراکم جمعیتی و ساختمانی بالا به هنگام وقوع پدیدههای طبیعی مخرب، از جمله زلزله اشاره نمود. متأسفانه در بسیاری از طرحهای توسعۀ شهری کشورمان دیده میشود که مناطقی از شهر که دارای خطرپذیری بالا به هنگام وقوع میباشند، از تراکمهای بالای ساختمانی و جمعیتی برخوردارند، که این مسأله منجر به افزایش آسیب پذیری این مناطق در هنگام وقوع زلزله میگردد. در این پژوهش، آسیب پذیری منطقۀ 1 شهر تبریز، از لحاظ آسیب پذیری تراکمهای ساختمانی و جمعیتی مورد ارزیابی و تحلیل قرار گرفت. نوع پژوهش حاضر توصیفی- تحلیلی است که نتایج آن میتواند کاربردی باشد. برای جمع آوری دادهها از روشهای کتابخانهای و برداشت میدانی استفاده شده است. در این راستا، پس از تهیۀ نقشههای موجود و بروز رسانی با استفاده از برداشتهای میدانی و در نهایت همپوشانی نقشهها، محدودههای خطر پذیر مشخص شدند. برای تهیۀ نمودارها از ابزار Excel و برای تهیۀ نقشهها از ابزار Arc GIS 10 استفاده شده است. نتایج پژوهش نشان داد که 76 % محدودۀ مورد مطالعه از لحاظ آسیب پذیری تراکمی (جمعیتی و ساختمانی) در شرایط مطلوب قرار دارد و 19% در شرایط متوسط و تنها 5% در شرایط خطرپذیر قرار دارند. این نتایج نشان داد در مناطق نوساز و برنامهریزی شده، خطر آسیب پذیری بسیار کمتر از مناطق دارای سکونتگاههای غیر رسمی است. |