خانه :: اساتید :: اخبار

بازدید:40035   بروزرسانی: 19-11-1402

Mohsen Ahadnejad Reveshty

محسن احدنژاد، شهریور روستایی، محمدجواد کاملی فر، بهزاد رنجبرنیا
 ارزیابی آسیب پذیری تراکمی شهرها در برابر زلزله با استفاده از GIS (نمونۀ موردی: منطقۀ 1 شهر تبریز)
The assessment of  urban density earthquake vulnerability using GIS (Case study: District 1 city of Tabriz)
چکيده


به دنبال گسترش کالبدی شهرها و مسائل ناشی از آن، پرداختن به پدیدۀ تراکم جمعیتی و ساختمانی، به عنوان ابزاری مؤثر در جهت حل مسائل ناشی از رشد و توسعۀ شهری، مورد توجه برنامه‏ریزان شهری قرار گرفته است. اما فقدان و یا نادرستی اندیشه‏های لازم و برنامه‏ریزی ندون در امر تدوین تراکم‏های جمعیتی و ساختمانی، امروزه شهرهای ما را دستخوش مشکلات و چالش‏های زیادی نموده است، از جملۀ این چالش‏ها می‏توان به آسیب پذیری بخش‏های دارای تراکم جمعیتی و ساختمانی بالا به هنگام وقوع پدیده‏های طبیعی مخرب، از جمله زلزله اشاره نمود. متأسفانه در بسیاری از طرح‏های توسعۀ شهری کشورمان دیده می‏شود که مناطقی از شهر که دارای خطرپذیری بالا به هنگام وقوع می‏باشند، از تراکم‏های بالای ساختمانی و جمعیتی برخوردارند، که این مسأله منجر به افزایش آسیب پذیری این مناطق در هنگام وقوع زلزله می‏گردد. در این پژوهش، آسیب پذیری منطقۀ 1 شهر تبریز، از لحاظ آسیب پذیری تراکم‏های ساختمانی و جمعیتی مورد ارزیابی و تحلیل قرار گرفت. نوع پژوهش حاضر توصیفی- تحلیلی است که نتایج آن می‏تواند کاربردی باشد. برای جمع آوری داده‏ها از روش‏های کتابخانه‏ای و برداشت میدانی استفاده شده است. در این راستا، پس از تهیۀ نقشه‏های موجود و بروز رسانی با استفاده از برداشت‏های میدانی و در نهایت هم‏پوشانی نقشه‏ها، محدوده‏های خطر پذیر مشخص شدند. برای تهیۀ نمودارها از ابزار Excel و برای تهیۀ نقشه‏ها از ابزار Arc GIS 10 استفاده شده است. نتایج پژوهش نشان داد که 76 % محدودۀ مورد مطالعه از لحاظ آسیب پذیری تراکمی (جمعیتی و ساختمانی) در شرایط مطلوب قرار دارد و 19% در شرایط متوسط و تنها 5% در شرایط خطرپذیر قرار دارند. این نتایج نشان داد در مناطق نوساز و برنامه‏ریزی شده، خطر آسیب پذیری بسیار کمتر از مناطق دارای سکونتگاه‏های غیر رسمی است.