چکيده

آشکارسازی تغييرات ناشی از مبادله تجاری و اقتصاد پويای مناطق مرزی يکی از نيازهای اساسی در مديريت و برنامه‌ريزی برای رشد و گسترش اين شهرها است؛ بنابراين نقشه تغييرات کاربری را که نتيجه فرايند آشکارسازی تغييرات هست، می‌توان بر اساس تصاوير چند زمانه سنجش از دور تهيه کرد. در اين تحقيق تغييرات، کاربری اراضی ناشی از گسترش فيزيکی-کالبدی شهر بانه در مقاطع زمانی 1363،1371 و 1390 با تاکيد بر نقش مبادلات مرزی با استفاده از تصاوير سنجنده TM ماهواره لندست اخذ شد؛ سپس پردازش رقومی تصاوير ماهواره‌ای و سيستم اطلاعات جغرافيايی با بهره‌گيری از روش‌های پيشرفته انجام شد. در مرحله اول تصاوير يادشده با استفاده از الگوريتم‌های مناسب از لحاظ هندسی و راديومتريک تصحيح شدند؛ آنگاه نمونه‌های آموزشی به صورت فازی در هشت کلاس کاربری و پوشش به وسيله نرم‌افزار Idrisi ايجاد شدند، سپس هر تصوير به طور جداگانه با استفاده از الگوريتم حداکثر مشابهت طبقه‌بندی شد؛ در مرحله بعد تصاوير طبقه‌بندی شده به کمک روش مقايسه پس از طبقه‌بندی مقايسه شدند. نتايج تحقيق بيانگر اين است که مبادلات مرزی تأثير شگرفی بر شهر بانه گذاشته و رونق و رکود مبادلات منجر به واکنش شهر نسبت به اين تغييرات به صورت رشد فيزيکی، جذب جمعيت، اشتغال و بيکاری، رفاه يا عدم رفاه و ... برای ساکنان شده و همچنين مشخص شد که گسترش شهر بانه در چه ابعاد و مقياسی به ترتيب شدت عمل، مراتع، تپه‌ها و دامنه‌های شيب‌دار، اراضی زراعی ديم پيرامون خود را تحت گسترش فضايی- کالبدی خود قرار داده است. بر اساس نتايج حاصله مقدار مساحت شهر بانه از 143 هکتار در سال 1363 به عنوان دوره قبل از شروع مبادلات مرزی به 372 هکتار در سال 1371 که همزمان با شروع تعاملات مرزی است و 946 هکتار در سال 1390 که مصادف با رونق مبادلات تجاری مرزی رسمی و غيررسمی است، رسيده است. همچنين روند توسعه شهر نشان‌دهنده اين است که تمايل گسترش کالبدی- فضايی شهر بانه در امتداد غرب و شمال غربی است؛ يعنی منطقه‌ای که زمين‌های پست اطراف شهر در آنجا قرار گرفته است.