چکيده

اقليم به عنوان سامانه‌ای متشکل از چندين متغير است. تغيير در هريک از اين متغيرها نتايج متنوع و متفاوتی درپی دارد. اخيراً دانشمندان به منظور تحليل تغييرات اقليمی توجه خود را به دنباله توزيع فراوانی (فرين‌های) هريک از عناصر اقليمی معطوف داشته و نمايه‌های مختلف و متنوعی برای رديابی اين مشخصه‌ها ارائه نموده‌اند. يکی از عناصری که قادر است تغييرات اقليمی را منعکس نمايد، بارش و رفتار زمانی آن است. بررسی تغييرات توام تمامی مشخصات فرين بارش، قادر است فضای چند بعدی اين عنصر اقليمی را بهتر نمايش دهد. يکی از روش‌های تحليل توام تغييرات اين عنصر و هر عنصر اقليمی ديگر، به کارگيری تکنيک‌های آماری چند متغيره است. به منظور بررسی توام فرين‌های بارش ، 26 نمايه فرين بارش از بارش‌های روزانه شهر زنجان طی دوره آماری 2006-1961 استخراج گرديد. سپس با استفاده از تکنيک تحليل مؤلفه‌های مبنا، 6 مؤلفه از 26 نمايه حدود 4/86 درصد از تغييرات را توضيح می‌داد. اين شش مولفه به لحاظ وجود روند، جهش و چرخه‌هاآزمون شدند. از سال 1982 به بعد مولفه اول با تغيير سطح معنی دار بر کاهش بارش‌های حاصل از صدک اول دارند. مولفه دوم به عنوان نماينده فراوانی و تداوم بارش‌های بزرگ حاوی روند کاهشی معنی داری بوده است. بقيه مولفه‌ها فاقد روند و جهش بوده‌اند. تحليل طيفی مؤلفه‌های مبنای فرين‌های بارش نيز نشان داد که مولفه دوم علاوه بر روند بلند مدت، حاوی چرخه‌های حدوداً سه ساله است. مولفه چهارم به عنوان نماينده بارش‌های ابر سنگين با چرخه‌های تقريبی چهار ساله و مولفه پنجم که نماينده ميزان، فراوانی و تداوم بارش‌های کم مقدار است، حاوی چرخه‌های 3-2 ساله هستند. واژه‌های کلیدی: تحليل طيفی، چرخه‌های بارندگی، روند، زنجان، مولفه‌های مبنا، نمايه فرين بارش،