چکيده

چکيده: چرخه هاي نهان، تدريجي و آرام در بسامدهاي مختلف آشكار و نهان، يكي از انواع دگرگوني هاي اقليمي به شمار مي آيد. برخي از اين نوسانات در يك دوره ثابت مثلاً يك سال به صورت ميانگين هاي ماهانه يا فصلي مشخص مي شوند. برخي ديگر به صورت چرخه هايي نهان در سري هاي زماني اقليمي رخ مي دهند. يكي از ابزارهاي مفيد براي جستجو و ارزيابي اين نوع نوسانات اقليمي تحليل طيفي است. اين رويه مطالعه ي نوسانات اقليمي از مقبوليت و رواج قابل توجهي در جهان برخوردار است اما در كشور ما كمتر مورد توجه بوده است. رديابي چرخه هاي اقليمي و به ويژه چرخه هاي دمايي امكان برنامه ريزي مبتني بر داده هاي اقليمي- دمايي را مهيا مي سازد. در اين نوشتار ضمن معرفي روش تحليل طيفي به عنوان يك روش مقبول و كارآمد در رديابي چرخه هاي نهان، تلاش مي شود چرخه هاي نهان در ميانگين سالانه دماي شهر زنجان طي دوره ي آماري 2005 - 1956 ( 50 سال) مورد بررسي قرار گيرد. بدين ترتيب با استفاده از تابع اتوكواريانس ، طيف دما و چرخه هاي دمايي شهر زنجان استخراج گرديد. بر اساس يافته هاي اين پژوهش دماي زنجان حاوي چرخه 5/2 ساله است. اين چرخه ها هماهنگ با چرخه هاي كشف شده در عناصر اقليمي نقاط ديگر كره زمين بوده است. چنان كه انديشمندان ديگر نيز استنباط نموده اند نيروي مولد اين نوسان احتمالاً حاصل انتقال عمودي تكانه از تروپسفر به استراتسفر با دوره هاي بازگشت نامنظم 3-2 ساله مي باشد. کليدواژگان: چرخه نوسان، تحليل طيفي، دما، شهر زنجان