چکيده

الگوسازی اقلیمی، یکی از روش‌های بنیادین و کارا در ساده‌سازی پیچیدگی‌های دستگاه اقلیم است که درک ما را از چگونگی رفتار این سامانه افزایش می‌دهد؛ همچنین همانندسازی‌های اقلیمی با به‌کارگیری برون‌داد مدل‌های گردش عمومی جو برای آگاهی از ویژگی‌های اقلیم در سال‌های آینده لازم است. با این همه امکان به‌کارگیری دستاوردهای مدل‌های گردش عمومی جو به شکل مستقیم برای همانندسازی اقلیم در مقیاس‌های ناحیه‌ای و کوچک‌تر وجود ندارد. یکی از راهکار‌های متداول برای حل این مشکل، ریزمقیاس‌گردانی آماری برون‌دادهای مدل‌های گردش عمومی است. مدل SDSM، یکی از پرکاربردترین مدل‌ها درزمینة یادشده است. روش بنیادین این مدل برای ریزمقیاس‌گردانی داده‌ها، رگرسیون چند متغیری است. در این پژوهش تلاش شده است با به‌کارگیری داده‌های میانگین دمای ارومیه از ابتدای سال 1961 میلادی تا پایان سال 2010، داده‌های دوباره واکاوی‌شدة مرکز ملی پیش‌بینی‌های محیطی (NCEP) و برون‌داد مدل HadCM3^[1] با سناریوهای A2 و B2، توان SDSM در ریزمقیاس‌گردانی و همانندسازی داده‌های دمایی ارزیابی شود. برای سنجش شایستگی مدل‌های به‌دست‌آمده و توان SDSM در همانندسازی از بعضی آزمون‌های آماری همچون آمارة چو، خطای استاندارد، شاخص سازگاری ویلموت و همچنین رسم نمودارهای ماهیانه و سالیانة داده‌ها استفاده شده است. دستاوردهای این پژوهش نشان داد هرچه بازة زمانی برای میانگین‌گیری بیشتر باشد، میانگین‌های دمایی همانندسازی‌شده پسندیده‌تر و به واقعیت نزدیک‌تر خواهد بود؛ با وجود این مدل SDSM در همانندسازی بیشینه‌ها و کمینه‌ها کارکرد چندان پسندیده‌ای نداشته است؛ از این رو دستاوردهای این مدل فقط برای رسیدن به شناختی کلی از ویژگی‌های اقلیم آینده مناسب است و امکان به‌کارگیری در پروژه‌های دقیق را ندارد.