چکيده

تمایز های بنیادین مسئولیت اخلاقی و حقوقی در حوزه ضمان قهری ناروایی ورود خسارت به دیگران و مسئولیت ناشی از آن ، امری است که هم در اخلاق و هم درحقوق موضوعه مورد تایید و تاکید است. همین نکته گاه باعث اختلاط مرز میان مسئولیت اخلاقی و مسئولیت قهری اشخاص است. چند شاخص مهم برای باز شناسی میان آنها کافی به نظر می رسد: نخست اینکه معیارهای اخلاقی، معیارهایی شخصی و درونی اند. مکن است رفتاری واحد ازدیدگاه افراد مختلف ، پسندیده یا ناپسند باشند.در حالیکه مسئولیت حقوقی ، مبتنی برمعیاری نوعی و بیرونی است. آنچه عرفا خسارت آمیز باشد ،باعث مسئولیت حقوقی است و قضاوت عامل ، تاثیری در مسئولیت یا برائت وی ندارد.دیگر اینکه ،حقوق ،تنها برای اعمالی ضمانت اجرا تعیین می کند که دارای ضرری خارجی باشند. به عبارت دیگر ، حقوق ، نتیجه محور است . وجود رفتارهایی بی نهایت ناپسندو مذموم که باعث خسارتی به فرد یا جامعه نشوند ، مسئولیتی در پی نخواهند داشت و بالعکس ،گاه ، رفتارهایی هر چند عادی ، اما زیان آور باعث مسئولیتند، اما اخلاق ، ضرورتا به زیان خارجی نمی اندیشد و فعل ناپسند را ، حتی بدون حصول نتیجه خسارت آمیز باعث مسئولیت می داند . ابننای اخلاق بر مسئولیت محض رفتار ناپسند به حدی است که تنها تدبیر ناروا را نیز برنتافته و شامل مسئولیت می داند. همچنین اخلاق ، از دریچه اصلاح فرد به جبران خسارات فرد و جامعه می نگرد ، درحالیکه حقوق ،تامین منافع فردی و اجتماعی مورد تجاوز را وجهه همت خود می کند.همین تفاوت باعث می شود نگاه اخلاق به عامل زیان باشد و نگاه حقوق به زیاندیده ناشی از فعل خسارت آمیز. امری که باعث می شود ، مسئولیت حقوقی به سمت سببیتی مادی پیش رود که هر چه پیشتر می رود دوگانگی میان این دو حوزه ، عمیق تر می گردد. واژگان کلیدی :  مسئولیت اخلاقی ، مسئولیت حقوقی ، ضمان قهری ، مسئولیت