خانه :: اساتید :: اخبار

بازدید:29204   بروزرسانی: 15-10-1399

Mohammad Bagheri

محمد باقری، ثنا ملائی
بازخوانی تجلی نور و عالم خیال در معماری اسلامی بر مبنای نگاه سهرودی
چکيده


نور و عالم خیال در حکمت اشراق از اهمیت فراوانی برخوردار است؛سهروردی اساس فلسفه ی خود را نور قرار داده و با نام حکمت نوریه آن را به جهان معرفی می کند.در این فلسفه مقصود از نور، صرفا معنای مجازی  و محسوس نیست؛ بلکه معنای حقیقی آن که تجلی زیبایی وحسن حق است، مد نظر می باشد. بر اساس این حکمت، رسیدن به نور حقیقی(اشراق) در سه مرحله بر فرد نائل می شود. در مرحله اول ، او باید از جهان دست بشوید و خود را از هر گونه مادیات رهایی دهد. در مرحله دوم به مشاهده نور الهی که تجلی حسن حق است ، دست می یابد و در مرحله آخر نز علم نامحدود و مجرد، علم اشراق، برای او حاصل می شود. هنرمند در این فلسفه، کسی است که بتواند نور حاصل از تجلی را که در قلب و جان خود یافته است ، به واسطه ارائه هنر و به عینیت رساندن آن به تصویر بکشد و ان را از حالت معنا به صور مادی در بیاورد؛تا مخاطب علاوه بر درک آن، با عالم خیال و اشراق مانوس و آشنا شود. معماری نیز چون سایر هنر ها از این قاعده مستثنی نیست.معمار با به کار گیری خلاقیت و هنر در آثار خود، عالم خیال را برای دیگران متجلی می کند و پرده از رموز عالم خیال برای مخاطب خود بر می دارد تا حس آرامش، انسو قرب به حق در آن تحقق یابد. او در تلاش است تا محیطی را به تصویر بکشد که با وجود تمامی محدودیت ها و ضوابط فنی و مادی پیش رو، نیاز روحی بیننده را ارضا کند و معمولی ترین افراد نیز در کنار آن ، احساس نزدیکی و یگانگی کنند و طالب دستیابی به عالم خیال باشند.در این راستا مساجد، یکی از با شکوه ترین فضاهایی استا که معمار در آن، عالم خیال را با اشکال و صور مادی برای مخاطب خود متجلی کرده است تا افراد بتوانند زیبایی و شکوه حقیقی نور را درک کرده و خواهان رسیدن به آن باشند.