چکيده

هدف اصلی اين نوشتار،بازشناسی و تحليل رويکرد های متفاوت در طراحی معماری منظر و پيشنهاد رويکرد کل گرای انسانی -محيطی در ارتباط با مسايل جاری معماری منظر در ايران است. به اين منظور ابتدا هدف ها و رويکرد های رايج جزء گرا در معماری منظر معرفی و تحليل می شود. آنگاه الگوی کل گرا، مبتنی بر رويکرد انساني– محيطی به طراحی منظر در سه حوزه زيبايی شناسی، بوم شناسی و اجتماع محلی طرح شده و نقش هر حوزه در تامين نيازها و شکوفا سازی قابليت های انسانی تبيين می شود. در رويکرد پيشنهادی، ادراک معماری منظر، فراورده ها تعامل بين ابعاد انسانی(تجربی) و محيطی(فضايی) شناخته می شود. ابعاد انسانی(تجربی) منظر شامل تقويت حس مکان و تعلق مکانی، بازسازی ذهنی و روحی انسان، تعريف قلمروهای عمومی، نيمه عمومی و خصوصی، تسهيل جهت يابی و راهيابی در فضا و نيز القای هويت، امنيت ومطلوبيت محلی است. ابعاد محيطی(فضايی) منظر شامل تعريف مکان ها، مسيرها و قلمروها است و طراح منظر بايستی به سامان دهی مکان ها (مراکز مبدا و مقصد)، مسيرها (راه ها ) و قلمروها (محدوده ها)ی کالبدی بپردازد. درپايان مقاله، طراحی منظر شهر ايرانی به عنوان يک نمونه موردی بررسی و چنين استنتاج شده است که، با توجه به گستردگی شهرهای ايران با مناظر انسانی- محيطی متنوع، باز شناخت چشم انداز شهر ايرانی، به عنوان پيش نياز طرا حی معماری منظر ضروری است.