چکيده

يکي از راهبردهاي طراحي شهري پايدار، تاکيد بر فضاهاي بازشهري است. هدف تحقيق حاضر، معرفي پايداري زيست محيطي درفضاهاي باز شهري و ارزيابي سه محله مسکوني در تبريز است. براي اين کار پنج معيار اصلي و شاخص هاي فرعي آن ها بر مبناي طراحي شهري پايدار (تحرک، انرژي، شکل فضايي، محيط زيست، طراحي و توسعه) براي ارزيابي تعريف شدند. محلات انتخابي به روش پيمايش ميداني و بر اساس متغير فاصله اي امتيازدهي شده و به صورت مقايسه اي ارزيابي و تحليل شدند. بر اساس يافته هاي تحقيق، محله تاريخي مقصوديه در معيارهاي تحرک، انرژي و طراحي و توسعه بالاترين امتياز را کسب کرد. طرح ارگانيک، بافت احيا شده، شبکه معابر و بناهاي فشرده، نزديکي به مراکز شهري، برخورداري از خدمات محله اي، شبکه ارتباطي پيوسته، فضاهاي شهري پياده و وابستگي کمتر به اتومبيل، حفظ و باززنده سازي بناها و فضاهاي با ارزش، استفاده مجدد از مصالح بومي و سازگار با محيط زيست و توجه به اقليم محلي از مهم ترين مولفه هاي کالبدي اين محله است. محله نوساز رشديه، ساخته شده بر اساس اصول طراحي شهري و داراي فضاهاي باز سرسبز، تنوع زيستي، چشم اندازها و منابع طبيعي و کيفيت هاي بصري، در معيار محيط زيست بالاترين امتياز را کسب کرد. همين محله با ويژگي هايي چون خود اتکايي، اختلاط کاربري هاي مختلف، جمعيت پذيري بالا و وجود فضاهاي متنوع عمومي، در معيار شکل فضايي، بالاترين امتياز را کسب کرد و با فاصله اندکي پس از آن محله مقصوديه قرارگرفت. مجتمع آپارتماني گلپارک - از بافت هاي سکونتي رايج با فضاهاي شهري فاقد طراحي و داراي معضلات زيست محيطي - در معيارهاي پنج گانه امتياز پاييني کسب کرد. نتيجه گيري تحقيق آن است که بيشتر فضاهاي محله اي نوساز، فاقد طراحي شهري پايدار بوده و به لحاظ زيست محيطي پاسخ گوي نيازها و علايق ساکنان نيستند.از اين رو راهبردهاي آسايش حرارتي، نوروتابش و ديد،آسايش در پناه باد، آسايش صوتي و ارتقاي کيفيت محيط و منظر محله، از طريق راهکارهاي نويني چون پياده راه و باغ راه، سبز راه و پل سبز، محله پياده مدار، مسير دوچرخه سواري و اسکيت، حمل و نقل عمومي، بوستان هاي محله اي و همسايگي، ايستگاه هاي سلامت و محيط زيست مي توانند به پايداري زيست محيطي در محلات شهري کمک کنند.