چکيده

فضاهای باز شهری و محلات شهری معاصر با ويژگی های جسمی و روانی دانش آموزان دختر و پسر ايرانی سازگاری کافی ندارند. محدوديت سرانه فضاهای آموزشی مدارس, محدوديت کمی و کيفی خانه های مسکونی معاصر و رواج الگوهای زندگی ماشينی سلامت محيطی دانش آموزان را تهديد می کند. بروز نشانه هايی چون وابستگی زياد دانش آموزان به حمل و نقل سواره از خانه تا مدرسه, ساخت مدارس فاقد فضاهای باز مطلوب, گسترش آپارتمان نشينی و مسکن حداقل فاقد حياط و فضاهای باز مسکونی مطلوب, تماشای مداوم تلويزيون, استفاده مفرط از رايانه, الگوهای تغذيه ناسالم و شيوع پديده هايی چون اضافه وزن و چاقی, جامعه گريزی و افسردگی برخی از دانش آموزان تاييدی بر مسأله سلامت محيطی دانش آموزان هستند. در چنين وضعيتی بهسازی محيط های شهری و فضاهای بازمحله به منظور تغيير برخی از الگوهای ناسالم ادراکی و رفتاری دانش آموزان می تواند موثر باشد. نوشتار حاضر سعی دارد برخی از قابليت های برنامه ريزی و طراحی محيطی محلات مسکونی سازگار با رشد وسلامت جسمی و روانی کودکان و نوجوانان دانش آموز را معرفی نمايد. برنامه ريزی و طراحی مسيرهای پياده و دوچرخه از خانه تا مدرسه, مکان يابی مناسب و طراحی مدارس اجتماعی, برنامه ريزی و طراحی شبکه های دسترسی و پياده روهای متصل محلی, برنامه ريزی و طراحی به منظور جلوگيری از وقوع جرم در محله,آرام سازی ترافيکی و گسترش ايمنی و آرامش محله, بهسازی و توسعه بوستان های همسايگی و محله, طراحی خيابان های محلی زيبا با طراحی محيطی و مبلمان و چشم انداز های طبيعی و رديف های درختان خيابانی, گسترش کاربری های مختلط و متنوع محلی و کنترل تراکم سکونتی متوسط به منظور افزايش دسترسی به خدمات مورد نياز دانش آموزان و تعامل اجتماعی- محلی دانش آموزان از راهکارهای عملی پيشنهادی است. همچنين گسترش تحقيقات تخصصی بين رشته ای برنامه ريزان و طراحان محيط و حمل ونقل با متخصصان رشد و سلامت عمومی دانش آموزان از زمينه های پژوهشی پيشنهادی می باشند.