چکيده

كمبود آب و كاهش تدریجی منابع آب تهدیدی اساسی برای بشر و اكوسیستم‌های طبیعی است. با توجه به كاهش میزان آب قابل دسترس در سال‌های اخیر و لزوم مدیریت مناسب آب آبیاری و هم‌چنین با توجه به نتایج قابل قبول مدل گیاهی AquaCrop در شبیه‌سازی عملکرد گیاه بر اساس تیمارهای مختلف آبیاری، در این مطالعه كارآیی مدل AquaCrop در کم‌آبیاری گیاه گندم در منطقه زنجان ارزیابی شد. داده‌های مورد لزوم پژوهش، از مقادیر واقعی اندازه‌گیری شده در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه زنجان در سال زراعی 1389-1390تهیه گردید. آزمایش مزرعه‌ای به منظور بررسی واکنش گیاه گندم به تیمارهای مختلف کم‌آبیاری به صورت طرح آماری کرت‌های خرد شده در قالب بلوک‌های کامل تصادفی و در سه تکرار انجام گرفته بود. تیمارهای آبیاری در آزمایش شامل تأمین 100، 80 و 60 درصد نیاز آبی گیاه بود. مدل با داده‌های تکرار اول مقادیر واقعی واسنجی گردید. سپس با وارد کردن شاخص برداشت تکرارهای دوم و سوم کلیه تیمارهای آبیاری، عملکرد و بهره‌وری مصرف آب گیاه گندم برای آن‌ها شبیه‌سازی و پیش‌بینی شد. بر اساس نتایج، بیش‌ترین اختلاف بین مقادیر شبیه‌سازی شده و مقادیر واقعی عملکرد و بهره‌وری مصرف آب به میزان 9/6 و 0/7 درصد (به ترتیب) در تیمار 80 درصد نیاز آبی و در تکرار سوم حاصل شد و کم‌ترین اختلاف به میزان 0/1 و 5/0 درصد (به ترتیب) در تیمار 60 درصد و 80 درصد تکرار دوم (به ترتیب) به دست آمد. مقدار R2 مقادیر شبیه‌سازی شده و مقادیر واقعی عملکرد و بهره‌وری مصرف آب 96/0 و 99/0 (به ترتیب) حاصل شد که نشان از کارایی خوب مدل در شبیه‌سازی و پیش‌بینی مقادیر عملکرد و بهره‌وری مصرف آب گیاه گندم در شرایط کم‌آبیاری می‌باشد