چکيده

چكيده ضرورت استفاده از پوشش (فيلتر) در سيستم¬هاي زهكشي زيرزميني از موارد مهمي است كه در مراحل آغازين طراحي و اجراي يك پروژه زهكشي مطرح مي¬گردد. درصد رس خاك اولين معيار جهت پيش بيني اين نياز مي¬باشد. در تحقيق حاضر آزمايش نفوذسنجي به منظور تعيين نسبت گراديان و بررسي پتانسيل گرفتگي و احتمال عبور ذرات خاك از روزنه¬هاي صفحه زهكش، بر روي سه نمونه بافت خاك رسي و لوم رسي (مقدار رس بين 25 تا  درصد40) با كيفيت-هاي شيميايي (نسبت جذب سديمي در محدوده 17 تا 83 و شوري عصاره اشباع خاک بين 10 تا 100 دسي زيمنس بر متر) مختلف، انجام گرديد. تيمارهاي مورد مطالعه شامل زهكشي بدون كاربرد پوشش و سيستم¬هاي داراي پوشش رايج معدني (شن و ماسه) و پوشش مصنوعي از نوع لفاف از پيش ساخته دور لوله زهکش) (PP- 450 بود. در اين آزمايش¬ها، تغييرات دبي، هدايت هيدروليكي سيستم، نسبت گراديان و گراديان خروجي بررسي شد. نتايج نشان داد مقادير نسبت گراديان در سيستم بدون پوشش در بيشتر موارد بزرگتر از يك بوده كه نشان دهنده پتانسيل بالاي گرفتگي است. با اين وجود ريزش خاك زماني رخ داد كه مقدار اين شاخص از مقدار 3 بيشتر شد. نسبت مقدار شدت جريان خروجي در سيستم با پوشش معدني و پوشش مصنوعي به سيستم بدون پوشش به ترتيب 2 تا 5/3 و 4/1 تا 8/1 بدست آمد. با افزايش گراديان، هدايت هيدروليكي سيستم كاهش مي¬يافت، به طوري كه بيشترين كاهش در سيستم بدون پوشش اتفاق افتاد. همچنين با محاسبه گراديان شكست هيدروليكي و مقايسه آن با گراديان خروجي در هر گراديان هيدروليكي، مقاومت ذرات خاك در برابر فشار جريان بررسي شد. نتايج نشان داد كه سيستم بدون پوشش در نمونه خاك هاي2 و 3 به ترتيب كمترين و بيشترين عملكرد را داشته است. واژه¬هاي کليدي : آزمايش نفوذسنجي، پوشش، درصد رس، گراديان شكست، كيفيت شيميايي