چکيده

كانسار طلاي چاه‌باغ، در بخش شمال باختري پهنه سنندج- سيرجان و در60 كيلومتري جنوب باختري دليجان قرار دارد. مجموعه سنگ‌هاي آذرين و رسوبي منطقه مورد مطالعه كه در حد رخساره شيست سبز دگرگون شده اند، تحت تاثير پهنه برشي خميري با روند عمومي‌شمال باختري – جنوب‌خاوري دگرريخت شده و فابريك ميلونيتي به خود گرفته‌اند. دو نوع كانه‌زائي در چاه‌باغ از هم قابل تميز مي‌باشند. تمركز كانه‌زائي اصلي طلا در منطقه چاه‌باغ، در پهنه‌اي به طول يك كيلومتر و عرض متوسط60 متر با ژئومتري عدسي شكل و امتدادN30-40E ، در پهنه برشي خميري واقع شده است. اين تيپ كانه زائي كه براي اولين بار گزارش مي‌گردد، با گسترش رخساره توف ريوليتي با ميان لايه‌هاي متا‌ريوليتي  با رنگ قرمز (حضور هيدروكسيدهاي آهن)، از دور مشخص مي‌گردد. كانه زائي نوع دوم، تيپ برشي شكنا، شبيه ديگر كانسارها و معادن طلاي موته، در چاه‌باغ نيز گسترش دارد. اين تيپ كانه زائي ، با طول 150 و عرض متوسط 5-3 متر (رگه اصلي سيليسي سولفيد‌دار) در امتداد يك گسل با روندN40W  واقع شده است. سنگ‌هاي دربرگيرنده اين پهنه‌ها بطور عمده سنگ‌هاي ولكانيكي اسيدي و ولكانو- سديمنتري دگرگونه (متاريوليت و فلسيك  شيست) كاملا دگرريخته مي‌باشندكه سيلها و دايكهاي بازيك (متادولريتي) در آنها نفوذ كرده اند. توده‌هاي‌گرانيتي و متاريوليتي رخنمون يافته در زون برشي خميري ، تحت تاثير دگرريختي شديد قرار گرفته و برگوارگي ميلونيتي تشكيل شده در آنها موجب ايجاد ساخت گنيسي در متاريوليت ها شده است. واحدهاي سنگي فوق در پهنه‌هاي برشي چاه‌باغ، تحت تاثير دگرساني قرار گرفته اند. شدت و نوع دگرساني در واحدهاي سنگي مختلف، متفاوت است. از مهم ترين دگرساني‌ها مي‌توان به دگرساني سيليسي و سولفيدي در بخش شكنا و دگرساني‌هاي سيليسي ، سولفيدي، سريسيتي وكائولينيتي در بخش خميري اشاره كرد. دگرساني‌هاي سيليسي و سولفيدي ، بيشترين گسترش را در بخش‌هاي داخلي زون‌هاي دگرساني و در ارتباط با زون‌هاي كانه‌دار دارند. نتايج حاصل از آناليز نمونه‌هاي برداشت شده از ترانشه‌ها و تونلها كه هم روند و يا عمود بر برگوارگي واحدهاي سنگي منطقه حفر شده‌اند، حاكي از ارتباط نزديك   بين عيارهاي بالاي طلا با واحدهاي سيليسي شده به شدت تغيير شكل يافته ميلونيتي و اولتراميلونيتي و رگه‌هاي سيليسي سولفيد‌دار است كه بر بخش‌هاي داخلي پهنه‌هاي دگرساني منطبق مي‌باشد. پاراژنز كاني‌شناختي در نوع خميري و شكنا مشابه هم بوده و شامل پيريت، كالكوپيريت، مالاكيت و اكسيد آهن مي‌باشد. عمده‌ترين كاني سولفيدي ، پيريت است كه داراي دو نسل، خود شكل و درشت بلور و بي شكل و ريز بلور است. پيريت‌ها به صورت نواري و جهت يافته در سنگ‌هاي ميزبان و دانه پراكنده و  رگه و رگچه  در سنگ‌هاي سيليسي شده ديده مي‌شود. به نظر مي‌رسد  ويژگي‌هاي كانه‌زائي طلا در پهنه‌هاي برشي خميري چاه‌باغ مي‌تواند به عنوان الگوئي جهت شناسائي و اكتشاف اين نوع از كانه‌زائي طلا در منطقه معدني موته و ديگر نواحي كه زمين‌شناسي مشابه دارند، مورد استفاده قرار گيرد.