چکيده

رخ¬داد معدنی قره¬چیلر در فاصله 70 كيلومتري شمال تبريز واقع شده و بخشی از پهنه كانه‌دار ارسباران در پهنه ساختاری البرز باختری-آذربایجان محسوب می‌شود. كانه‌زایی به شکل رگه¬ای در میزبان توده گرانودیوریت- کوارتزمونزودیوریت رخ داده است. کانه‌های فلزی در منطقه قره¬چیلر شامل کالکوپیریت، پیریت، مولیبدنیت و گالن و کانی¬های باطله شامل کوارتز، کلسیت و آنکریت می¬باشند. مهم¬ترین بافت¬های کانسنگ شامل رگه-رگچه¬ای، بِرشی، دانه¬‌پراکنده، پُرکننده فضای خالی، بازماندی و جانشینی است. چهار مرحله کانه¬زايي در قره¬چیلر قابل تشخيص است. این مراحل با رگه¬های کوارتز- پیریت- کالکوپیریت¬ (مرحله اول) آغاز و به-ترتیب با تشکیل رگه- رگچه¬های کوارتز- مولیبدنیت- پیریت (مرحله دوم)، رگچه¬های هیدروکسید آهنی طلادار (مرحله سوم) و سرانجام رگچه¬های منفرد و یا دسته¬ رگچه¬های نیمه¬موازی تا متقاطع کوارتز- کربنات تأخیری (مرحله چهارم) ادامه یافته است. دگرسانی گرمابی به بخش¬های سیلیسی، سریسیتی و کربناتی بخش‌های کانه‌دار محدود می¬شود. دگرسانی پروپیلیتیک در خارج از بخش¬های کانه¬دار و دگرسانی پتاسیک به¬صورت محدود در منطقه رخ داده¬اند. مقایسه الگوی عناصر کمیاب خاکی در توده گرانودیوریت-کوارتزمونزودیوریت میزبان سالم و فاقد کانه¬زایی، توده دگرسان¬شده و رگه¬های کوارتز کانه¬دار، بیانگر تهی¬شدگی مشخص در میزان این عناصر در توده دگرسان¬شده و به¬ویژه رگه¬های کانه¬دار است. این امر بیانگر تحرک این عناصر توسط سیالات ماگمایی- گرمابی غنی از کلر و فلوئوردار است که سبب شستشو و حمل آنها از بخش¬های دگرسانی و کانه¬¬زایی شده¬اند. دماي همگن¬شدن میان-بارهای سیال دو فازي موجود در کوارتزهای مراحل اول و دوم کانه¬زایی در محدوده دمای 532-182 درجه سانتی¬گراد قرار می¬گیرد. دمای ذوب یخ از 7/5- تا 22- درجه سانتی¬گراد متغیر است که منطبق بر شوری بین 2/9 تا 5/23 درصد وزني معادل نمک طعام است. دماي همگن¬شدن میان¬بارهای سیال سه فازي نوع اول (Tm-h <Th ) و نوع دوم (Tm-h > Th) به¬ترتیب بین 530-197 و 375-203 درجه سانتی¬گراد و شوری آنها به¬ترتیب بین 5/29 تا 1/55 و 4/32 تا 6/45 درصد وزني معادل نمک طعام می¬باشد. روند دمای همگن¬شدن- شوری، با ترکیبی از فرآیندهای آمیختگی هم¬دمای سيال¬های با شوری متفاوت و جوشش سازگار است. رخداد مس، مولیبدن و طلا در اثر این فرآیندها و همچنین واکنش سیال کانه¬دار با کمرسنگ¬ها صورت گرفته است. ویژگی¬های زمین¬شناسی، ساخت و بافت کانسنگ، کانی¬شناسی کانسنگ، زمین¬شیمی و داده¬های میان¬بارهای سیال بیانگر کانه¬زایی رگه¬ای مس- مولیبدن- طلا مرتبط با سیستم¬های مس- مولیبدن پورفیری و ذخایر طلای مرتبط با توده¬های نفوذی در منطقه قره¬چیلر است.