تعريف پژوهش:
پژوهش، پردازش اطلاعات برخوردار از انتظام، متعلق به گسترة خاصي از علوم و داراي هويت جمعي است كه به نوآوري ميانجامد.
اركان پژوهش:
1. اطلاعات:
ـ ويژگيهاي اطلاعات شايسته براي پژوهش
الف: برخورداري از اطلاعات تحليل شده
ب: برخورداري از اطلاعات مرتبط
ج: برخورداري از اطلاعات كافي و كامل
د: برخورداري از اطلاعات صادق
هـ: برخورداري از اطلاعات دقيق
و: برخورداري از اطلاعات واضح و متمايز
ز: برخورداري از اطلاعات نو
ح: برخورداري از اطلاعات مستند
ط: عدم اطلاعات، خود، اطلاعات است
(در يك پژوهش آنچه نيست نيز مهم است و پژوهش گر را به خلاءها و كاستيها رهنمون ميسازد.)
2. پردازش: (مسير عبور از اطلاعات به يافتههاي جديد، پردازش و تحليل روشمند است)
3. داراي انتظام: (پژوهش بايد داراي انضباط، چارچوب، ضابطه و قواعد معين باشد)
4. تعلق به گسترة خاص: (پژوهش به يك گستردة معين از علوم تعلق دارد. پژوهش چيزي جز حل روشمند يك مسئله نيست و مسئله به يكي از حوزههاي معرفتي تعلق دارد. تعيين دقيق گسترة پژوهش در پيشبرد صحيح پژوهش نقش به سزايي دارد.)
5. هويت جمعي: (هر برنامه پژوهشي، به دليل تعلق به گسترهاي خاص، عضوي از هويت جمعي علم است و در خانواده علم، جايگاه خاصي پيدا ميكند و به عنوان عنصري از سيستم معين و شبكهاي خاص، نقش ايفا ميكند)
6. نوآوري: (در برنامه پژوهشي هدف، توليد يافتههاي «جديد» علمي است. پژوهش گر در مقام دستيابي به امري است كه تاكنون به دست نيامده است. نوآوري ابعاد مختلفي دارد: دستيابي به پرسش و مسئله جديد، ارائه نظريهاي جديد، وصول به روش جديد، مفهومسازي تازه ـ اساساً تفاوت پژوهش با تعليم، همان تفاوت ميان توليد و انتقال است ـ)
مديريت برنامه پژوهشي:
اثربخشي يك برنامه پژوهشي، بيش از هر امري محتاج مديريت است. عمليات پژوهش، يك فرايند است كه در قالب پروژه و به وسيله يا همراه با گروه انجام ميشود. (فرايند، پروژه و گروه كار)
يك پروژة پژوهشي محتاج دو نوع مديريت است:
1. مديريت اجرايي:
وظايف مديريت اجرايي:
ـ برنامهريزي
ـ سازمان دهي
ـ تيم سازي
ـ مديريت زمان
ـ خدمات پژوهشي
ـ شيوههاي فيشبرداري (تمركز آفريني و صرفهجويي در زمان)
2. مديريت علمي:
وظايف عمده مديريت علمي:
ـ هدف گذاري (مشخص، قابل دسترس، قابل سنجش، مفيد، داراي اولويت) (عوامل موثر در هدف گذاري: ذهن انباشته از نظريهها و آگاهيهاي به روز، چشم مسئله ياب، روح خلاق، برخورداري از دغدغة اثربخشي
مديريت برنامه پژوهشي:
برخي اهداف و برنامهها عبارت اند از :
١ . پژوهش و تحقيق در شاخههاي علوم پايه با سه رويكرد بنيادي، توسعهاي و كاربردي،
٢ . اجراي طرحهاي پژوهشي و تحقيقاتي با هدف دست يابي به كتاب ها و درسنامههاي مطلوب آموزشي در همه ابعاد(اعم از محتوايي، كيفيت و ... )
٣ . معرفي طرحها و برنامههاي تحقيقاتي لازم با توجه به اولويتهاي موجود در علوم پايه،
٤ . پر كردن خلأهاي درسنامههاي موجود در زمينه علوم پايه از طريق اجراي طرحهاي پژوهشي كوتاه مدت،
٥ . تدوين و جمع آوري زمينه هاي تحقيقاتي
٦ . برقراري ارتباط با مراكز پژوهشي و آموزشي علوم پايه داخلي و خارجي و ساماندهي همكاري مشترك با آنها در زمينه اجرای طرحها و فعاليتهای پژوهشی،
٧ . برگزاري همايش ها و نشست هاي علمي ـ پژوهشي در سطوح و با موضوعات مختلف،